Konstytucja 3 Maja – Ciekawostki 📜
Konstytucja 3 maja została uchwalona w 1791 roku, dziewiętnaście lat po pierwszym rozbiorze i w czasach, kiedy w Polsce panował chaos wskutek rządów magnaterii. Była nazywana ostatnią wolą i testamentem gasnącej ojczyzny. Poznajcie interesujące informacje i ciekawostki o konstytucji 3 Maja.
1. Autorami konstytucji byli Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki oraz król Stanisław August Poniatowski. Była to druga podpisana konstytucja na całym świecie. Pierwszą uchwalono w Stanach Zjednoczonych.
2. Konstytucja 3 Maja zyskała ogromne uznanie i była inspiracją dla innych narodów walczących o niepodległość. Jej ideały demokratyczne i konstytucyjne wpłynęły na rozwój myśli politycznej w Europie i na innych kontynentach.
3. Dokument znosił wolną elekcję, która nie sprawdziła się w Polsce. Po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego władzę w Polsce miał przejąć władca z dynastii Wettynów, a następnie miała być ona dziedziczona.
4. W uznaniu zasług Konstytucji 3 Maja, w 1792 roku Tadeusz Kościuszko, bohater narodowy Polski i innych krajów, ofiarował królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu swój miecz. Miecz ten jest znany jako „Miecz Kościuszki” i jest ważnym symbolem polskiego heroizmu i walki o wolność.
5. Władzę ustawodawczą miał posiadać parlament, czyli Izba Poselska oraz Izba Senacka.
6. Konstytucja 3 Maja była wynikiem staranności i konsultacji wielu myślicieli, prawników i polityków. Jej autorzy starali się stworzyć dokument, który byłby odpowiedzią na wyzwania i problemy tamtych czasów.
7. Władza wykonawcza należała do Rady Królewskiej, a więc króla, pięciu ministrów i prymasa Polski. Bez prawa głosu pozostawali następca tronu, marszałek sejmu i dwóch sekretarzy.
8. Konstytucja przetrwała tylko czternaście miesięcy. Jej przeciwnikami byli wszyscy z warstwy magnackiej, która z dnia na dzień straciła szansę do bogacenia się czy przekupowania posłów. W 1792 roku w Petersburgu zawiązała się konfederacja targowicka.
9. Targowiczanie byli zaciekłymi przeciwnikami reform, którzy wraz z armią rosyjską wkroczyli do Polski. Wojna z Rosją zakończyła się dla Polaków klęską i drugim rozbiorem kraju.
10. W 1794 roku wybuchło powstanie kościuszkowskie, które zakończyło się sromotną klęską i trzecim rozbiorem w 1795 roku, a Polska oficjalnie przestała istnieć. Do tego dnia świętowano uchwalenie konstytucji 3 maja. Później, celebrowanie tego święta było zakazane we wszystkich zaborach.
11. W 1792 roku, gdy Konstytucja została uchwalona, Polska była jednym z niewielu krajów na świecie, które miały swoją konstytucję. Działo się to tylko kilka lat po uchwaleniu Konstytucji Stanów Zjednoczonych.
12. Konstytucja 3 Maja została uchwalona w Warszawie, na Rynku Starego Miasta, który jest dzisiaj uważany za jedno z najpiękniejszych miejsc w Polsce. W miejscu tym stoi również pomnik Syrenki Warszawskiej, który jest symbolem miasta.
13. Obecnie jest uważana za jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Polski i jest obchodzona jako święto narodowe każdego roku 3 maja. To dzień, w którym Polacy uczczeni pamięć tych, którzy walczyli o wolność i niepodległość.
14. Jest często nazywana „Konstytucją Roczną” ze względu na fakt, że miała na celu wprowadzenie reform i ustabilizowanie sytuacji w kraju na jeden rok, po którym planowano wprowadzić trwalszą konstytucję. Niestety, plan ten został pokrzyżowany przez wydarzenia historyczne.
15. W dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy Polska po 123 latach odzyskała niepodległość, wznowiono święto 3 maja. Podczas okupacji hitlerowskiej po raz kolejny Polacy nie mogli świętować z tej okazji, a tradycja ta wróciła dopiero w 1981 roku.
16. Większość sygnatariuszy konstytucji 3 maja była wolnomularzami. Jeden z jej autorów, Hugo Kołłątaj, również należał do loży masońskiej.
17. Wprowadzała podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą. Jej celem było wprowadzenie ładu w polskiej polityce i prawie.
18. Konstytucja zawierała wiele postanowień liberalnych i równościowych, w tym zakaz zniewolenia chłopów i ograniczenie nadużyć feudalnych. Niestety, te postanowienia nie zostały w pełni wdrożone w praktyce.
19. Była pierwszym krokiem w kierunku modernizacji Polski i przyjęcia zasad demokratycznych. Niestety, jej realizacja została przerwana przez rozbiorów, ale ideały zawarte w tym dokumencie przetrwały i wpłynęły na późniejsze pokolenia Polaków.
20. Choć Konstytucja 3 Maja została uchwalona tylko na krótki okres, jej dziedzictwo i znaczenie pozostają ważne w historii Polski i symbolizują dążenie narodu polskiego do wolności i niepodległości.
Czytaj dalej o ciekawostkach na temat konstytucji 3 maja