Ciekawostki

Konstytucja 3 Maja – Ciekawostki 馃摐

polska-55

Konstytucja 3 maja zosta艂a uchwalona w 1791 roku, dziewi臋tna艣cie lat po pierwszym rozbiorze i w czasach, kiedy w Polsce panowa艂 chaos wskutek rz膮d贸w magnaterii. By艂a nazywana ostatni膮 wol膮 i testamentem gasn膮cej ojczyzny. Poznajcie interesuj膮ce informacje i ciekawostki o konstytucji 3 Maja.

1. Autorami konstytucji byli Hugo Ko艂艂膮taj, Ignacy Potocki oraz kr贸l Stanis艂aw August Poniatowski. By艂a to druga podpisana konstytucja na ca艂ym 艣wiecie. Pierwsz膮 uchwalono w Stanach Zjednoczonych.

2. Konstytucja 3 Maja zyska艂a ogromne uznanie i by艂a inspiracj膮 dla innych narod贸w walcz膮cych o niepodleg艂o艣膰. Jej idea艂y demokratyczne i konstytucyjne wp艂yn臋艂y na rozw贸j my艣li politycznej w Europie i na innych kontynentach.

3. Dokument znosi艂 woln膮 elekcj臋, kt贸ra nie sprawdzi艂a si臋 w Polsce. Po 艣mierci Stanis艂awa Augusta Poniatowskiego w艂adz臋 w Polsce mia艂 przej膮膰 w艂adca z dynastii Wettyn贸w, a nast臋pnie mia艂a by膰 ona dziedziczona.

4. W uznaniu zas艂ug Konstytucji 3 Maja, w 1792 roku Tadeusz Ko艣ciuszko, bohater narodowy Polski i innych kraj贸w, ofiarowa艂 kr贸lowi Stanis艂awowi Augustowi Poniatowskiemu sw贸j miecz. Miecz ten jest znany jako „Miecz Ko艣ciuszki” i jest wa偶nym symbolem polskiego heroizmu i walki o wolno艣膰.

5. W艂adz臋 ustawodawcz膮 mia艂 posiada膰 parlament, czyli Izba Poselska oraz Izba Senacka.

6. Konstytucja 3 Maja by艂a wynikiem staranno艣ci i konsultacji wielu my艣licieli, prawnik贸w i polityk贸w. Jej autorzy starali si臋 stworzy膰 dokument, kt贸ry by艂by odpowiedzi膮 na wyzwania i problemy tamtych czas贸w.

7. W艂adza wykonawcza nale偶a艂a do Rady Kr贸lewskiej, a wi臋c kr贸la, pi臋ciu ministr贸w i prymasa Polski. Bez prawa g艂osu pozostawali nast臋pca tronu, marsza艂ek sejmu i dw贸ch sekretarzy.

8. Konstytucja przetrwa艂a tylko czterna艣cie miesi臋cy. Jej przeciwnikami byli wszyscy z warstwy magnackiej, kt贸ra z dnia na dzie艅 straci艂a szans臋 do bogacenia si臋 czy przekupowania pos艂贸w. W 1792 roku w Petersburgu zawi膮za艂a si臋 konfederacja targowicka.

9. Targowiczanie byli zaciek艂ymi przeciwnikami reform, kt贸rzy wraz z armi膮 rosyjsk膮 wkroczyli do Polski. Wojna z Rosj膮 zako艅czy艂a si臋 dla Polak贸w kl臋sk膮 i drugim rozbiorem kraju.

10. W 1794 roku wybuch艂o powstanie ko艣ciuszkowskie, kt贸re zako艅czy艂o si臋 sromotn膮 kl臋sk膮 i trzecim rozbiorem w 1795 roku, a Polska oficjalnie przesta艂a istnie膰. Do tego dnia 艣wi臋towano uchwalenie konstytucji 3 maja. P贸藕niej, celebrowanie tego 艣wi臋ta by艂o zakazane we wszystkich zaborach.

11. W 1792 roku, gdy Konstytucja zosta艂a uchwalona, Polska by艂a jednym z niewielu kraj贸w na 艣wiecie, kt贸re mia艂y swoj膮 konstytucj臋. Dzia艂o si臋 to tylko kilka lat po uchwaleniu Konstytucji Stan贸w Zjednoczonych.

12. Konstytucja 3 Maja zosta艂a uchwalona w Warszawie, na Rynku Starego Miasta, kt贸ry jest dzisiaj uwa偶any za jedno z najpi臋kniejszych miejsc w Polsce. W miejscu tym stoi r贸wnie偶 pomnik Syrenki Warszawskiej, kt贸ry jest symbolem miasta.

13. Obecnie jest uwa偶ana za jedno z najwa偶niejszych wydarze艅 w historii Polski i jest obchodzona jako 艣wi臋to narodowe ka偶dego roku 3 maja. To dzie艅, w kt贸rym Polacy uczczeni pami臋膰 tych, kt贸rzy walczyli o wolno艣膰 i niepodleg艂o艣膰.

14. Jest cz臋sto nazywana „Konstytucj膮 Roczn膮” ze wzgl臋du na fakt, 偶e mia艂a na celu wprowadzenie reform i ustabilizowanie sytuacji w kraju na jeden rok, po kt贸rym planowano wprowadzi膰 trwalsz膮 konstytucj臋. Niestety, plan ten zosta艂 pokrzy偶owany przez wydarzenia historyczne.

15. W dwudziestoleciu mi臋dzywojennym, kiedy Polska po 123 latach odzyska艂a niepodleg艂o艣膰, wznowiono 艣wi臋to 3 maja. Podczas okupacji hitlerowskiej po raz kolejny Polacy nie mogli 艣wi臋towa膰 z tej okazji, a tradycja ta wr贸ci艂a dopiero w 1981 roku.

16. Wi臋kszo艣膰 sygnatariuszy konstytucji 3 maja by艂a wolnomularzami. Jeden z jej autor贸w, Hugo Ko艂艂膮taj, r贸wnie偶 nale偶a艂 do lo偶y maso艅skiej.

17. Wprowadza艂a podzia艂 w艂adzy na ustawodawcz膮, wykonawcz膮 oraz s膮downicz膮. Jej celem by艂o wprowadzenie 艂adu w polskiej polityce i prawie.

18. Konstytucja zawiera艂a wiele postanowie艅 liberalnych i r贸wno艣ciowych, w tym zakaz zniewolenia ch艂op贸w i ograniczenie nadu偶y膰 feudalnych. Niestety, te postanowienia nie zosta艂y w pe艂ni wdro偶one w praktyce.

19. By艂a pierwszym krokiem w kierunku modernizacji Polski i przyj臋cia zasad demokratycznych. Niestety, jej realizacja zosta艂a przerwana przez rozbior贸w, ale idea艂y zawarte w tym dokumencie przetrwa艂y i wp艂yn臋艂y na p贸藕niejsze pokolenia Polak贸w.

20. Cho膰 Konstytucja 3 Maja zosta艂a uchwalona tylko na kr贸tki okres, jej dziedzictwo i znaczenie pozostaj膮 wa偶ne w historii Polski i symbolizuj膮 d膮偶enie narodu polskiego do wolno艣ci i niepodleg艂o艣ci.

Czytaj dalej o ciekawostkach na temat konstytucji 3 maja