Ciekawostki

15 Interesujących Ciekawostek o Zaborze Austriackim

Kraków z początku XX wieku
Kraków, pocz. XX w. / źródło: Wikipedia

Zaborem austriackim nazywane są ziemie polskie, które w efekcie rozbiorów Polski zaczęły należeć do Austrii. Pierwszy rozbiór Polski miał miejsce w 1772 roku. W jego wyniku przeszło 8o tysięcy kilometrów kwadratowych ziem polskich znalazło się we władaniu Austrii, a ponad 120 tysięcy kilometrów kwadratowych w sumie dostało się Prusom i Rosji. II rozbiór Polski miał miejsce w 1793 roku. Wówczas kolejne ziemie polskie zostały podzielone między Rosję i Prusy. W 1795 roku nastąpił ostatni III rozbiór. Tym razem Austria zagarnęła aż 47 tysięcy kilometrów kwadratowych.

1. Rozbiory Polski przebiegały stopniowo. Początkową fazą zaboru austriackiego było zajęcia historycznego regionu o nazwie Spisz. Miało to miejsce w 1769 roku. Niespełna rok później Austria zagarnęła część Podhala.

2. Podczas I rozbioru Austria zagarnęła ponad osiemdziesiąt tysięcy kilometrów kwadratowych ziem polskich, na których mieszkało niespełna trzy miliony osób.

3. Na żadnym etapie wojska austriackie nie spotkały się z jakimkolwiek oporem. Otrzymały one rozkazy, aby zająć jak największy obszar Polski.

4. Austria brała udział wyłącznie w pierwszym i trzecim rozbiorze Polski. Wydarzyło się tak wyłącznie ze względu na konflikt z Francją. Niemniej, w dwóch rozbiorach uzyskała około jedenastu procent ziem należących do Polski.

5. Zabór austriacki w porównaniu z pozostałymi dwoma był stosunkowo łatwiejszy do zniesienia. Na terenach zajętych przez Austrię nie stosowano represji na ludziach podkreślających własną polskość i patriotyzm. W związku z tym to właśnie w zaborze austriackim kultura polska miała szansę bezustannie się rozwijać, czego nie można było powiedzieć o pozostałych zaborach.

6. Aż do wynalezienie lampy naftowej przez Ignacego Łukasiewicza Galicja była jednym z najmniej rozwiniętych obszarów. Panowała na tych obszarach bieda, co miało się zmienić, gdy wydobycie ropy naftowej stało się najważniejszą gałęzią przemysłu.

7. Austria nie próbowała zlikwidować języka polskiego. Był on językiem wykładowym. Można powiedzieć, że polskie uczelnie w zaborze austriackim miały dosyć komfortowe warunki.

8. Zabór austriacki nazywany był potocznie Galicją. Warto jednak wiedzieć, że pełna nazwa to Królestwo Galicji i Lodomerii.

9. Jednym z największych miast należących do zaboru austriackiego był Kraków, Tarnów oraz Przemyśl. Do Galicji należały również miasta, które obecnie znajdują się na terenie Ukrainy – Lwów, Kołomyja, Stanisławów czy Drohobycz.

10. Na terenach Galicji powstawały polskie organizacje polityczne. Tylko pod zaborem austriackim było to możliwe, gdyż pozostałe państwa sumiennie tłumiły wszelkie przejawy polskości. Powstała między innymi konserwatywna grupa Stańczyków, Stronnictwo Ludowe czy Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne.

11. W wyniku trzech zaborów Polska straciła niepodległość na 123 lata. Odzyskała ją dopiero po zakończeniu I Wojny Światowej.

12. W austriackim zaborze Polacy faktycznie mieli największą swobodę, a stosunek Austriaków do Polaków był całkiem przyjazny. Wolność słowa została jednak wycofana tuż po Powstaniu Styczniowym.

13. Kuchnia galicyjska odcisnęła spore piętno na kuchni polskiej. Jednym z najbardziej popularnych rarytasów był salceson wieprzowy, karp po zatorsku czy ozorkowa zalewajka. Jedną z najbardziej dominujących przypraw jest kminek.

14. Polskość w zaborze austriackim nie była przejawem braku subordynacji. Przykładem może być wielka feta w 1910 roku, którą zorganizowano z okazji rocznicy wygranej bitwy pod Grunwaldem. Impreza kilkudniowa była przygotowywana przez kilka lat.

15. To z Galicji, a dokładniej rzecz ujmując z krakowskich Oleandrów w 1914 roku wyruszyła Pierwsza Kompania Kadrowa.