Ciekawostki

15 ciekawostek o Hugo Hołłątaju

popiersie hugo kołłątaj
źródło: Cedro / Wikipedia

Hugo Kołłątaj był nie tylko polskim politykiem i publicystą oświeceniowym, ale również jednym z twórców Konstytucji 3 Maja. Co warto o nim wiedzieć? Poniżej znajdują się wybrane ciekawostki na jego temat.

1. Urodził się w miejscowości Dederkały Wielkie, która obecnie znajduje się na terenie Ukrainy, a jego rodzina była średniozamożną szlachtą.

2. Hugo Kołłątaj zyskał stopień doktora filozofii na Akademii Krakowskiej oraz doktora prawa i teologii w Rzymie. Tam też przyjął święcenia kapłańskie, a po powrocie do Polski został krakowskim kanonikiem.

3. Jego wkład w rozwój szkół w całej Polsce jest nie do przecenienia. To on odpowiadał za wprowadzenie wykładów z nauk przyrodniczych oraz literatury polskiej i umożliwił rozwój postępowych ideo w kraju. Dołożył również wszelkich starań, aby dostęp do nauki mieli studenci wywodzący się z mieszczaństwa.

4. Po przeprowadzce do Warszawy zgromadził zespół publicystów, który nazywany był przed przeciwników kuźnią kołłątajowską. Należeli do nich między innymi Franciszek Ksawery Dmochowski czy Franciszek Salezy Jezierski. W swoich tekstach publicyści ci krytykowali archaiczną strukturę polityczną, jaka panowała wówczas w Polsce.

5. W 1791 roku był razem z Ignacym Potockim oraz królem Stanisławem Augustem Poniatowskim autorem Konstytucji 3 Maja, która była drugą konstytucją na świecie i pierwszą w Europie.

6. Ustanowienie konstytucji doprowadziło do konfederacji targowickiej i drugiego rozbioru Polski w 1793 roku. Bo zwycięstwie Targowicy Hugo Kołłataj przebywał na emigracji w Dreźnie oraz Lipsku.

7. Był zaangażowany w przygotowania powstańcze po drugim rozbiorze. W 1795 roku Tadeusz Kościuszko ogłosił powstanie, zwane później kościuszkowskim, ale zakończyło się ono klęską i trzecim rozbiorem w 1795 roku. W tym momencie Polska została usunięta z mapy Europy na 123 lata, a niepodległość odzyskała dopiero po pierwszej wojnie światowej.

8. Po powstaniu kościuszkowskim Hugo Kołłątaj został aresztowany, a następnie umieszczony w więzieniu w Ołomuńcu. W więzieniu napisał wspaniałe dzieła, które przeszły do historii, a wolność odzyskał dopiero po ośmiu latach po licznych zabiegach jego rodziny.

9. Na przełomie 1807 i 1808 roku Hugo Kołłątaj był podejrzany o kontakty z Napoleonem Bonaparte, a w związku z tym wywieziono go do Moskwy.

10. Ostatnie lata życia spędził w utworzonym na mocy pokoju tylżyckiego Księstwie Warszawskim. Bardzo długo chorował, a po śmierci pochowano go na warszawskich Powązkach, choć urna z jego sercem trafiła do kościoła w Wiśniowej, gdzie mieszkał jego brat.

11. Hugo Kołłataj był zwolennikiem zniesienia liberum veto, prawa dla mieszczan, wolności dla chłopów, a także ogólnego opodatkowania.

12. W czasach istnienie Księstwa Warszawskiego Hugo Kołłątaj został członkiem Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk. Jego działania publiczne zostały jednak źle przyjęte.

13. Podczas ośmiu lat więzienia był najpilniej strzeżonym więźniem spośród wszystkich głównych przywódców insurekcji, a warunki, w jakich przebywał, były wyniszczające dla jego organizmu.

14. Został odznaczony Orderem Świętego Stanisława, a także został kawalerem Orderu Orła Białego.

15. Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego był podkanclerzym koronnym, co oznacza, że był szefem rządu.