50 Ciekawostek i Ciekawych Faktów o Cyprze
Cypr to popularna destynacja wakacyjna wielu Polaków, o czym decyduje doskonałe połączenie lotnicze i urokliwy krajobraz wyspy. Oto 50 ciekawostek i faktów o Cyprze, które są mało znane!
Zobacz też najlepsze atrakcje na Cyprze lub też najlepsze atrakcje na Pafos.
1. Jedna wyspa, dwa państwa
Wyspa Cypr jest podzielona na dwie części. Pierwszą z nich zajmuje nieuznawany na arenie międzynarodowej Cypr Północny, którego mieszkańcami są w dużej mierze obywatele pochodzenia tureckiego. Cypr Południowy – zwany również greckim – może natomiast pochwalić się oficjalnym statusem niepodległego państwa, który zaakceptowało większość krajów na świecie, w tym także Polska.
2. Spuścizna brytyjska
Cypr przez wiele lat był kolonią brytyjską, co jest widoczne do dzisiaj w obowiązującym na wyspie ruchu drogowym lewostronnym. Państwo to zamieszkuje także spory odsetek Brytyjczyków, którzy chętnie przenoszą się na południe w poszukiwaniu promieni słonecznych oraz cieplejszego klimatu.
3. Wyspa Miłości
Cypr nazywany jest wyspą miłości, co wynika z legendy o narodzinach bogini Afrodyty. To właśnie na Cyprze, a dokładniej w okolicach Pafos, jej postać miała wynurzyć się z piany morskiej. Do dziś popularną atrakcją turystyczną jest Skała Afrodyty – charakterystyczna formacja skalna, która położona jest kilkanaście metrów od brzegu.
4. Dominujące prawosławie
Główną religią Cypryjczyków jest prawosławie. Przeważająca część mieszkańców wyspy jest członkami Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego Cypru, który stanowi jeden z odłam samego wyznania.
5. Słynny ser
To właśnie na Cyprze produkowany jest ser halloumi, który od 2021 roku może pochwalić się wyjątkowym statusem, jaki został mu przyznany przez Unię Europejską. Halloumi jest tradycyjnym przysmakiem cypryjskim, a do jego produkcji wykorzystuje się trzy rodzaje mleka – owcze, krowie i kozie.
6. Dziedzictwo UNESCO
Na Cyprze znajdują się trzy obiekty, które zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Do tego grona zalicza się stanowiska archeologiczne w Pafos oraz Chirokitia oraz kościoły w Trodos.
7. Brat z Unii
Cypr dołączył do Unii Europejskiej w tym samym roku co Polska. Państwo to jest członkiem wspólnoty od 1 maja 2004 roku, natomiast status ten częściowo nie obowiązuje na północnych terenach wyspy, które są poniekąd zajmowane przez Turcję.
8. Korzenie francuskie
Mało osób wie, że wyspa ta przez kilka stuleci znajdowała się pod panowaniem Franków. Dopiero pod koniec XV wieku Cypr został sprzedany Wenecji, aby następnie zostać podbitym przez Turków.
9. Dwa języki urzędowe
Według oficjalnych dokumentów na Cyprze obowiązują dwa języki urzędowe – grecki oraz turecki. W praktyce jednak pierwszym z wymienionych posługują się wyłącznie mieszkańcy południowej części wyspy, natomiast tureckim obywatele nieuznawanego Cypru Północnego.
10. Waluta
Dopiero w 2008 roku walutą Cypru stało się euro. Do tego momentu mieszkańcy wyspy używali tak zwanego funta cypryjskiego, który również był pozostałością po kolonialnej przeszłości państwa.
11. Skomplikowany status stolicy
Największym miastem i jednocześnie stolicą Cypru jest Nikozja, która jest podzielona na dwie części: południową (grecką) i północną (turecką) przez tzw. Zieloną Linię. To jedyna podzielona stolica na świecie.
12. Więcej dla południa, mniej dla północy
Cypr Południowy (Republika Cypryjska) ma znacznie większą populację niż Cypr Północny. Liczba ludności Cypru Południowego liczy ponad milion mieszkańców, podczas gdy populacja Cypru Północnego to około 300-350 tys. osób.
13. Symboliczna flaga
Na fladze Cypru umieszczona została podobizna, która kształtem nawiązuje do konturów samej wyspy. Nie bez znaczenia jest sam kolor Cypru na fladze – miedziany odcień przypomina o pochodzeniu samej nazwy, która wywodzi się od określenia miedzi, czyli łacińskiego „cuprum”.
14. Niezwykłe położenie
Cypr położony jest u styku trzech kontynentów. To właśnie brzegi wyspy są dla wielu osób granicą pomiędzy Azją, Europą oraz Afryką.
15. Najbardziej europejska część Azji
Pod względem geograficznym Cypr położony jest w Azji. Stanowi to niemałe zaskoczenie dla większości podróżników, którzy utożsamiają ten kraj z „klimatem” europejskim.
16. Godło
Na godle Cypru umieszczono wizerunek białej gołębicy, która uwieczniona została na tle miedzianej tarczy. Ptak trzyma w dziobie gałązki oliwne, natomiast tuż nad samą jego podobizną można zobaczyć datę, która przypomina o uzyskaniu niepodległości od Wielkiej Brytanii w 1960 roku.
17. Duża wyspa
Cypr jest trzecią pod względem wielkości wyspą na Morzu Śródziemnym. Wyprzedzają go jedynie Sycylia i Sardynia.
18. Zielona Granica
Linia dzieląca teren, będący osią sporu pomiędzy społecznościami zamieszkującymi wyspę jest nazywany Zieloną Granicą. Nazwa ta pochodzi od koloru markera, który w 1964 został użyty przez generała Petera Younga – stacjonującego na wyspie w ówczesnym czasie wojskowego.
19. Kolebka ludzkości
Mało kto wie o tym, że Cypr był jednym z pierwszych terenów, na jakich rozumny człowiek osiedlił się na stałe w tej części świata. Ślady gospodarki z czasów neolitu odkryto podczas wykopalisk w obrębie takich stanowisk archeologicznych, jak na przykład Enkomi i Palaipafos.
20. Coś dla miłośników zamków i fortyfikacji
Na wyspie znajduje się kilkanaście twierdz i fortyfikacji, pochodzących różnych okresów historycznych. Do tego grona można zaliczyć między innymi zamek w Kyrenii, fort w Limassol oraz twierdzę w Pafos.
21. Kultowy klasztor
Niedaleko Pafos zlokalizowany jest obiekt kultu wyznawców prawosławia, który przez lata zyskał miano kultowego. Klasztor Świętego Neofita może poszczycić się pięknymi malowidłami, które według legend zostały stworzone przez samego założyciela tego miejsca.
22. Skromna fauna
Wyspiarski charakter Cypru decyduje o tym, że fauna w tym miejscu jest stosunkowo uboga. Wynika to z faktu, że Morze Śródziemne stanowiło bezpośrednią barierę przed przedostaniem się na wyspę niektórych gatunków, które są powszechnie występujące w tej części świata.
23. Najwyższy szczyt
Najwyższym szczytem Cypru jest Olimbos, który jest położony w Górach Trodos. Osiąga on 1951 metrów nad poziomem morza i jest popularną destynacją trekkingową dla podróżników spragnionych aktywności na świeżym powietrzu.
24. Suchy teren
Sieć rzeczna Cypru jest stosunkowo uboga. Większość cieków wodnych ma na wyspie charakter tymczasowy, natomiast całorocznie obecne są zaledwie niektóre nich. Większość przecina wąwozy w wyższych partiach Gór Trodos.
25. Stolica wina
Cypryjskie wino jest uznawane za jedno z najlepszych i najstarszych na całym świecie. Szacuje się, że wytwarzanie tego trunku na wyspie trwa w nieustanny sposób od ponad pięciu tysięcy lat.
26. Wyjątkowe zaślubiny
Na Wyspie Afrodyty doszło do wyjątkowego zdarzenia, jakim był ślub brytyjskiego monarchy. W Limassol Ryszard Lwie Serce poślubił Berengarię w 1191 roku. Jest to jedyny przykład zaślubin króla Anglii poza terytorium Wielkiej Brytanii.
27. Daleko do lotniska
Główny port lotniczy zlokalizowany nie jest zlokalizowany w pobliżu stolicy. Na Cyprze największą liczbę pasażerów obsługuje bowiem lotnisko w Larnace, natomiast port w Nikozji znacznie ustępuje mu pod względem rozmiarów.
28. Najstarsze miasto Cypru
Sama Larnaka jest również uznawana za najstarsze miasto na Cyprze.
29. Chrześcijaństwo na Cyprze
Mało znanym faktem jest ten, że według podań to właśnie na Cypr dotarł święty Łazarz. Po wskrzeszeniu przez Jezusa Chrystusa miał bowiem w Larnace założyć pierwszą gminę chrześcijańską na wyspie.
30. Cypr a twórczość Szekspira
Jedno z cypryjskich miast, Famagusta, jest głównym miejscem rozgrywania się akcji „Otella”, czyli jednego z najsłynniejszych dramatów w dorobku Williama Szekspira.
31. Bogactwo gatunków ptaków
Pomimo dość okrojonej fauny Cypr może pochwalić się pokaźną liczbą gatunków ptaków, które można spotkać na wyspie. Według ornitologów występuje w naturalnym środowisku tutaj aż 275 gatunków.
32. Młode góry
Znacząco powierzchnię Cypru pokrywają góry, które zostały wypiętrzone podczas cyklu fałdowań alpejskich. Zalicza się do nich między innymi wapienne Góry Kyreńskie oraz bazaltowo-granitowe Góry Trodos.
33. Wątpliwie moralny zwyczaj
Jeszcze do niedawna stosunkowo powszechną praktyką na Cyprze było łapanie niektórych gatunków ptaków w celach konsumpcyjnych.
34. Niezwykłe drzewo
Jednym z symboli wyspy jest cydr cypryjski, którego konary przyjmują charakterystyczne poziome ułożenie.
35. Miedziana spuścizna
Historia wydobycia miedzi na Cyprze sięga wiele tysiącleci wstecz – już około 1500 roku przed naszą erą proceder ten miał być w tym miejscu powszechnie praktykowany.
36. Żywa legenda
Według niektórych podań i teorii to właśnie u wybrzeży Cypru położona była słynna Atlantyda, czyli mityczna wodna kraina, której istnienie nigdy nie zostało oficjalnie potwierdzone.
37. Kalejdoskop wrażeń
Cypr jest jednym z nielicznych miejsc na świecie, gdzie w tym samym czasie turyści mogą pływać w wodach Morza Śródziemnego oraz korzystać ze stoków narciarskich w Górach Trodos.
38. Wyspa kotów
Szacuje się, że na wyspie żyje więcej kotów niż ludzi. Cypryjska historia tych zwierząt sięga do czasów Konstantyna Wielkiego, kiedy to sprowadzono je na wyspę w celu wytępienia jadowitych węży.
39. Wyjątkowi lokatorzy
Cypr zamieszkują dwa unikatowe gatunki gadów. Mowa tu o żółwiach morskich z rodziny Chelonia mydas oraz Karetta.
40. Różowe ptaki
Na Cyprze można spotkać również flamingi, które występują w naturalnym środowisku w pobliżu słonych jezior w okolicach Famagusty.
41. Przepych i bogactwo
Wciąż kultywowaną tradycją na Cyprze są ogromne wesela, w których jednocześnie może brać udział nawet kilka tysięcy gości.
42. Pełna autonomia
W średniowieczu Cypr mógł pochwalić się statusem autonomicznego cesarstwa, kiedy to doszło do buntu i uwolnienia wyspy spod panowania Bizancjum.
43. Zakonna przeszłość
Burzliwa historia Cypru jest jeszcze ciekawsza, bowiem przez kilkadziesiąt lat wyspa ta należała do zakonu templariuszy, który następnie przekazał te tereny samej Jerozolimie.
44. Początek końca
Brytyjska okupacja Cypru rozpoczęła się 5 listopada 1914 roku, natomiast oficjalny status kolonii wyspa uzyskała dopiero jedenaście lat później.
45. Długa, lecz niezbyt porywista
Najdłuższą rzeką na wyspie jest Pedieos, która ma swoje ujście w Morzu Śródziemnych i charakteryzuje się okresowym wysychaniem.
46. Wyjątkowy gatunek
Zwierzęciem objętym szczególną ochroną na Cyprze jest muflon, którego populację udało się uratować przed całkowitym wyginięciem zaledwie kilkadziesiąt lat temu.
47. Polskie koneksje
Za czasów panowania Władysława Jagiełły Cypr był oferowany jako zastaw pożyczki dla tutejszego króla Janusa. Transakcja nie została jednak nigdy sfinalizowana.
48. Pierwszy prezydent
Głową państwa po uzyskaniu autonomii w 1960 roku został Makarios III.
49. Wielka Brytania wciąż obecna
Pomimo oficjalnego statusu Cypru Południowego Brytyjczycy do dzisiaj stacjonują na wyspie. Bazy wojskowe zlokalizowane są w Akrotiri i Dhekelii.
50. Ziemia niczyja
Pas ziemi pomiędzy Cyprem Południowym a Północnym przynależy do Wielkiej Brytanii, przez co niektórzy uznają ten teren za trzecie państwo, jakie można wyodrębnić na terytorium wyspy.
Czytaj dalej: Ciekawostki o Cyprze