Mikołaj Kopernik – 25 ciekawostek dla dzieci
Polska może pochwalić się wieloma wybitnymi osobami – niewątpliwie do tego grona należy Mikołaj Kopernik, który za sprawą swojej teorii heliocentrycznej zmienił świat. To jednak nie wszystkie ciekawostki o Mikołaju Koperniku, jakie poznać powinny także dzieci.
Zobacz też -> Ciekawostki o Mikołaju Koperniku
1. Mikołaj Kopernik, zwany człowiekiem renesansu, urodził się w 1473 roku w Toruniu. Był osobą wszechstronnie wykształconą. Co do daty śmierci istnieją różne przesłanki. Niektóre źródła podają 24 maja, inne jednak twierdzą, że Kopernik zmarł przed 21 maja. Pojawiła się również legenda, że w przeddzień swojej śmierci otrzymał wydane po raz pierwszy swoje dzieło De Revolutionibus. Zasłużył się nie tylko dla astronomii, ale także medycyny, ekonomii, matematyki.
2. Studiował prawo kanoniczne.
3. Poza astronomią Interesował się także medycyną, matematyką, kartografią i ekonomią.
4. Udowodnił ruch Ziemi wokół swej osi, wokół Słońca i ruch osi Ziemi, wszystkie były znane wcześniej, ale nie uznane za możliwe i prawdziwe. Słynne powiedzenie o nim to: „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, polskie go wydało plemię”.
5. Jego dzieło „O obrotach ciał niebieskich” ukazało się w 1543 roku.
6. Przyczynił się do zmiany kalendarza na gregoriański w 1582.
7. Mikołaj Kopernik zmarł 24 maja 1543 roku we Fromborku. Zmarł na skutek wylewu krwi do mózgu. Ciało Kopernika złożono w katedrze fromborskiej pod posadzką.
8. Zajmował się badaniem przyczyn zarazy w Olsztynie. Odkrył wkrótce, że jej głównym powodem był spożywany zanieczyszczony chleb, gdyż pieczywo często lądowało na ziemi, po czym było konsumowane razem z brudem i zarazkami. Kopernik wpadł wówczas na pomysł, aby smarować pieczywo masłem, aby przywierający do pieczywa bród zniechęcał ludzi do jedzenia. W efekcie ludność zaczęła dostrzegać problem. Brudny chleb przestał gościć w jadłospisie. Zaraza ustąpiła, natomiast samo smarowanie chleba masłem stało się popularne w całej Europie.
8. Miał dwie młodsze siostry, Barbarę i Katarzynę, oraz starszego brata Andrzeja.
9. Dzięki biskupowi warmińskiemu Łukaszowi Watzenrode (był on bratem Barbary Kopernik) Mikołaj Kopernik mógł studiować. Wuj opłacał jego studia w Krakowie na Wydziale Sztuk Wyzwolonych.
10. Sporządził mapę Warmii oraz Królestwa Polskiego i Litwy.
11. Obecnie rękopis dzieła Kopernika przechowywany jest w Bibliotece Jagielońskiej.
12. Ród Koperników pochodził ze śląskiej wsi Koperniki nieopodal Nysy.
13. Oprócz teorii heliocentrycznej sformułował traktat o wypieraniu dobrego pieniądza przez ten gorszy i negatywnych skutkach tego zjawiska.
14. Podczas wojny polsko-krzyżackiej brał udział w negocjacjach z mistrzem krzyżackim Albrechtem Hohenzollernem. Rokowania prowadzone 4 stycznia 1520 roku nie przyniosły efektów, dwa tygodnie później Krzyżacy zaatakowali i spalili Frombork.
15. Mikołaj Kopernik tworzył również poezję. Był zafascynowany greką i starożytną Grecją. Jego poetyckim debiutem był epigramat, który napisał w Krakowie do pieśni weselnej (epitalamium) dla biskupa warmińskiego Jana Dantyszka na ślub Barbary Zápolyi i Zygmunta I Starego.
16. W swoich obserwacjach nie używał teleskopu, gdyż ten został po raz pierwszy skonstruowany w 1608 roku w Holandii. Przyrządy, które były dostępne w jego czasach to kwadrant do mierzenia wysokości kątowej Słońca i Księżyca, triquetrum, którego używał do pomiarów odległości Księżyca od Ziemi oraz astrolabium służącym do wyznaczania położenia na niebie planet i Księżyca.
17. Mimo że Kopernik był przekonany o prawdziwości swojego modelu heliocentrycznego, przedstawił go jako czysto matematyczny model, mający na celu uproszczenie obliczeń astronomicznych, a niekoniecznie jako opis rzeczywistości.
18. Kopernik napisał również prace z zakresu ekonomii, w których omawiał m.in. wpływ emisji monet na inflację. To w tych pracach po raz pierwszy została sformułowana teza, znana później jako prawo Greshama.
19. Jego heliocentryczna teoria była tak rewolucyjna, że wielu uczonych z jego czasów traktowało ją z dużą dozą sceptycyzmu. Dopiero prace takich astronomów jak Galileusz, Kepler czy Newton przyczyniły się do powszechnego uznania jej prawdziwości.
20. W czasach, kiedy Kopernik żył, większość ludzi wierzyła w geocentryczny model wszechświata, według którego Ziemia stała w centrum, a wszystkie inne ciała niebieskie krążyły wokół niej. Przejście od tego modelu do modelu heliocentrycznego wymagało nie tylko zmiany w nauce, ale także w sposobie myślenia o miejscu człowieka we wszechświecie.
21. Choć Kopernik uważany jest za jednego z największych astronomów wszech czasów, większość swojego życia spędził jako duchowny i administrator kościelny.
22. Niektórzy historycy sugerują, że Kopernik mógł być zainspirowany pracami starożytnych astronomów, takich jak Arystarch z Samos, który także twierdził, że Ziemia krąży wokół Słońca.
23. Mimo że Kopernik studiował medycynę, nie jest pewne, czy kiedykolwiek praktykował jako lekarz. Jego wiedza medyczna miała raczej charakter teoretyczny.
24. Ciekawostką jest fakt, że mimo iż Kopernik jest znany przede wszystkim jako astronom, nie miał formalnego wykształcenia z tego zakresu. Jego wiedza była wynikiem samodzielnych badań i obserwacji.
25. W XXI wieku, dokładniej w 2005 roku, zespół archeologów przeprowadził prace wykopaliskowe w katedrze fromborskiej, które doprowadziły do odkrycia kości przypuszczalnie należących do Kopernika. Analizy DNA potwierdziły, że znalezione szczątki należały do wielkiego astronoma.
Czytaj dalej: Ciekawostki o układzie słonecznym