15 Ciekawostek o Stanisławie ze Szczepanowa

Stanisław ze Szczepanowa, znany również Stanisławem Szczepanowskim, był polskim świętym, męczennikiem oraz świętym Kościoła katolickiego.

Co warto o nim wiedzieć? Poniżej znajdują się wybrane informacje.

1. Stanisław ze Szczepanowa urodził się najpewniej w lipcu 1030 roku jako syn Wielisława i Bogny herbu Prus. Szlacheckie pochodzenie sprawiło, że odebrał bardzo dobre wykształcenie.

2. Był wychowankiem gnieźnieńskiej szkoły katedralnej, a następnie kształcił się w Belgii lub Francji. Po skończeniu nauki pracował w kancelarii biskupa krakowskiego. Kiedy biskup zmarł, został ordynariuszem diecezji, a potem sam został biskupem za zgodą księcia Bolesława Szczodrego.

3. Jego posługa biskupia uznawana jest za jedną z najlepszych za panowania dynastii Piastów. To on też podjął działania, których celem była koronacja Bolesława Szczodrego w latach siedemdziesiątych XI wieku.

4. Dobra relacja z królem nie trwała jednak wiecznie. Według kronik Galla Anonima Stanisław ze Szczepanowa został przez króla skazany na obcięcie członków za bunt. Cały konflikt rozpoczął się, kiedy Stanisław zaczął krytykować króla i próbował go przekonać, że sposób, w jaki traktuje podwładnych, jest niewłaściwy i gorszący.

5. Wincenty Kadłubek uznawał za to, że Stanisław wszedł w konflikt z królem, który chciał ukarać niewierne żony rycerzy będących wówczas na wyprawie kijowskiej, chociaż ich mężowie im wybaczyli. Kadłubek zapewniał, że król rozkazał zamordować biskupa swoim sługom, a gdy odmówili, zabił go osobiście. Ta wersja nie jest jednak potwierdzona.

6. „Vita minor” oraz „Vita maior” to średniowieczne utwory hagiograficzne, które przedstawiają żywot św. Stanisława. Ich autorem jest Wincenty z Kielczy, czyli polski poeta, hagiograf oraz kanonik krakowski.

7. „Żywot św. Stanisława” to zapis cudów, do jakich doszło za jego sprawą już po śmierci. Został napisany przez Jana Długosza, czyli jednego z najwybitniejszych polskich kronikarzy.

8. W 1088 roku relikwie św. Stanisława zostały przeniesione do katedry krakowskiej. Był to moment, w którym rozpoczął się jego kult i od którego stopniowo stawał się jednym z najważniejszych patronów w Polsce.

9. W połowie XIII wieku Stanisław ze Szczepanowa został ogłoszony świętym przez papieża Innocentego IV. W 1253 roku odbyła się pierwsza procesja na jego cześć. Procesja św. Stanisława do uroczysta procesja, która odbywa się regularnie na ulicach Krakowa do dnia dzisiejszego.

10. Od 1320 roku koronacje polskich władców odbywały się w katedrze na Wawelu przy ołtarzu, gdzie znajdowały się relikwie św. Stanisława. Pierwszym królem koronowanym w ten sposób był Władysław Łokietek, a tuż przed koronacją każdy władca musiał odbyć pielgrzymkę pokutną do miejsca śmierci świętego.

11. Procesja św. Stanisława odbywała się nieprzerwanie od średniowiecza aż do roku 1940, kiedy okupacyjne władze nazistowskie tego zabroniły. Wrócono do nich w 1946 roku, ale tym razem władze komunistyczne represjonowały uczestników.

12. W 1509 roku król Zygmunt I Stary zamówił srebrny tryptyk do mauzoleum św. Stanisława na Wawelu w podzięce za zwycięstwo nad hospodarem mołdawskim.

13. Święty Stanisław jest nie tylko Patronem Polski, ale również patronem Krakowa i Ostrowa Wielkopolskiego.

14. W ikonografii św. Stanisława przedstawia się z orłem, pastorałem oraz umarłym Piotrowinem.

15. Stanisław ze Szczepanowa na przestrzeni lat stał się tematem wielu dzieł artystycznych. Jan Matejko przedstawił go na obrazie „Bitwa pod Grunwaldem, a Józef Ignacy Kraszewski przedstawił go w powieści „Boleszczyce”.