30 ciekawostek o Stanisławie Moniuszko

Stanisław Moniuszko jest uważany za ojca opery narodowej. Twórca „Strasznego dworu” i „Halki” komponował także utwory o tematyce religijnej oraz pieśni, dobrze znane za sprawą „Śpiewnika domowego”. Był również nauczycielem, organistą i dyrygentem oper, chórów, orkiestr symfonicznych.

Uchodzi za jednego z najwybitniejszych kompozytorów polskiego romantyzmu. Jeśli informację na temat Stanisława Moniuszko Cię interesują, to koniecznie przeczytaj ciekawostki dotyczące jego życia.

1. Już za życia był postacią wybitną, co wówczas nie zdarzało się w Polsce zbyt często.

2. Stanisław Moniuszko urodził się 5 maja 1819 roku, w ziemiańskiej rodzinie o tradycjach patriotycznych, w majątku Ubiel koło Mińska. Jego ojciec, Czesław był uczestnikiem kampanii napoleońskiej, a także utalentowanym rysownikiem – jego pracę przedstawiające dorastającego syna i całą rodzinę, zachowały się do dziś. Matka, Elżbieta grała natomiast, na klawikordzie i miała talent wokalny.

3. W roku 1827, kiedy Moniuszko miał osiem lat, rodzice postanowili przeprowadzić się do Warszawy, aby zapewnić mu najlepsze wykształcenie. Najpierw zamieszkali na Żoliborzu, później natomiast w Pałacu Staszica na Krakowskim Przedmieściu.

4. Sam Moniuszko twierdził, że pierwszą szkołą pojmowania muzyki były dla niego „Śpiewy historyczne” Niemcewicza, które wykonywała dla niego matka.

5. Nie tylko Moniuszko w rodzinie był uzdolniony muzycznie. Jego kuzynostwo również wykazywało talent muzyczny, pielęgnowany pod bacznym okiem matki Stanisława.

6. Utwór „Halka” grany jest niemal na całym świecie do dzisiaj, co czyni z Moniuszki, zaraz po Szopenie, najbardziej popularnym polskim kompozytorem. Po sukcesie tej opery, Moniuszko został powołany na stanowisko pierwszego dyrygenta Opery Polskiej w warszawskim Teatrze Wielkim.

7. W społeczeństwie polskim, muzyka Stanisława Moniuszki zyskała szerokie uznanie. Do dziś jest uznawana za wzór „słowiańskiej” muzyki. Jego twórczość znalazła też sympatyków w Rosji.

8. Znał się między innymi z Rossinim, Bedrichem Smetaną, Aubertem, Charl’em Gounod, Lisztem czy Bedrichem.

9. Napisał w sumie 268 pieśni.

10. Jego uczniami byli miedzy innymi, Zygmunt Noskowski czy Henryk Jarecki.

11. Zainteresowanie historią wyniósł najpewniej z domu, gdzie podczas pobytu państwa Moniuszków w Warszawie, gościł Joachim Lelewel – znakomity Historyk. Przedstawiał on wtedy małemu Stanisławowi, ważne epizody z dziejów ojczyzny.

12. Pod kierunkiem matki rozpoczął edukację muzyczna, od roku 1827 kształcił się w grze na fortepianie u Augusta Freyera w Warszawie, a od 1830 w Mińsku u Dominka Stefanowicza. Naukę kontynuował również w Berlinie.

13. W roku 1836, podczas pobytu w Wilnie ze swoim stryjem, poznał Aleksandrę Müllerównę – swoją przyszłą żonę. Zatrzymali się oni bowiem w kamienicy jej rodziny. Zaręczył się w wieku zaledwie 17 lat jednak zanim doszło do ślubu, wyjechał do Berlina, aby dalej się kształcić.

14. W roku 1837 wyjechał do Berlina na 3-letnie studia wyższe w Sing-Akademie, aby kształcić się muzycznie u Carla Friedricha Rungenhagena. Uczył się instrumentacji, dyrygentury, harmonii i kontrapunktu. Praktykował także poprzez prowadzenie chórów i akompaniując śpiewakom, poznawał również wielki repertuar oratoryjny, symfoniczny i operowy oraz technikę dyrygowania i cały proces przygotowania dzieł do wystawienia, biorąc udział w prowadzonych przez Rungenhagena próbach i goszcząc w tym czasie w Berlinie Gaspara Spontiniego. Studia ukończył w 1840.

15. Moniuszko był zafascynowany poezją Mickiewicz, która była w tamtym czasie zakazana. Jako student Singacademie w Berlinie, skomponował muzykę do wierszy „Sen”, „Niepewność” i „Do D. D.”. W latach 50 napisał kantatę „Widma”, która nawiązywała do „Dziadów”.

16. Podczas podróży po Europie odwiedził m. in. Pragę, Lipsk, Drezno oraz Paryż. Poznał także rodzinę, w tym córkę nieżyjącego już Mickiewicza. Przedstawił im swoje kompozycje do wierszy poety.

17. Po trzyletnim pobycie w Berlinie, Moniuszko w roku 1840 wrócił do kraju, gdzie ożenił się z Aleksandrą Müllerówną. Żona, wniosła do małżeństwa wysoki posag, pozwalający na stabilizację finansową. Zamieszkali razem w Wilnie i mieli dziesięcioro dzieci.

18. W Wilnie Moniuszko został prywatnym nauczycielem gry na fortepianie. Objął również stanowisko organisty w Kościele św. Jana w Wilnie.

19. Jego działalność muzyczna przyczyniła się do znacznego ożywienia środowiska muzycznego w Wilnie. Zorganizował on, przy kościele św. Jana, amatorski chóralny zespół, z którym przez okres kilku miesięcy wykonywał „Requiem” Mozarta, a także fragmenty oratoriów „ Św. Paweł” Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego oraz „Stworzenie świata” Josepha Haydna. Podczas jednego z koncertów orkiestra pod jego batutą, wykonała dzieła Ludwiga van Beethovena, Gaspara Spontiniego i Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego.

20. Największą sławę przyniosła mu opera „Halka”, która w pierwotnej postaci powstała jeszcze w Wilnie, w latach 40. Premiera, w dwóch aktach, odbyła się w Wilnie w roku 1848 i miała charakter estradowy. Na scenie teatru warszawskiego w pełnej wersji zagościła natomiast dopiero w roku 1859, dzięki pomocy Marii Kalergis.

21. Moniuszko, będąc już dyrektorem opery, wystawiał w teatrze swoje kolejne dzieła. W tym czasie, teatr cieszył się doskonałymi realizacjami, m. in. „Pani Twardowska”, „ Flis”, „Hrabina”, czy „Straszny dwór”.

22. W roku 1862 wyjechał do Paryża, licząc na możliwość wystawienia którejś ze swoich oper, jednak nie udało mu się tego dokonać. Okres Powstania Styczniowego zahamował jego pracę kompozytora, gdyż trudne warunki politycznie nie były sprzyjające dla twórczości. Z tej podróży przywiózł autograf (list napisany odręcznie) wysłany mu przez Gioacchino Rossiniego. G. Rossini pisemnie dziękował za zadedykowaną mu przez S. Moniuszkę III Litanię Ostrobramską i wyrażał podziw dla kunsztu kompozytorskiego S. Moniuszki.

23. Podróżował między innymi do Sankt – Petersburga, gdzie uzyskał pozwolenie na wydanie „Śpiewnika domowego”, jednak wileńska cenzura wstrzymała publikację tomu. Starał się tu również o posadę dyrygenta ale ostatecznie posadę otrzymał urodzony w Wilnie polski kompozytor Wiktor Każyński – autor znanej powszechnie pieśni do słów „Wlazł kotek na płotek”.

24. „Śpiewnik domowy” stanowił alternatywę, dla popularnego ówcześnie domowego muzykowania. Wykonywane w salonach i na dworach opery francuskie i włoskie, zostały zastąpione pieśniami Moniuszki.

25. W roku 1863 Moniuszko został profesorem w Instytucie Muzycznym Apolinarego Kątskiego w Warszawie, gdzie z przerwami, pracował aż do śmierci.

26. Stanisław Moniuszko zmarł w wieku zaledwie 53 lat, na nagły atak serca. Został pochowany na warszawskich Powązkach. Jego pogrzeb stał się narodową manifestacją, która przyciągnęła około 100 tysięcy ludzi.

27. 23 grudnia 2011 roku w warszawskim Teatrze Wielkim odbyła się premiera „Halki” pod dyrekcją Marca Minkowskiego, w dość niekonwencjonalnym wydaniu, gdyż postaci opery nie były ubrane w stylizowane, historyczne kostiumy jak w dotychczasowej tradycji, lecz wystąpiły we współczesnych strojach.

28. Najsłynniejsza podobizna Stanisława Moniuszki stoi przed Teatrem Wielkim, na warszawskim Placu Teatralnym. Pomnik, w roku 1936 wykonał Jan Szczepkowski. W 1944 roku podobizna została zniszczona przez niemieckich okupantów. Pomnik został natomiast zrekonstruowany i odsłonięty w roku 1965.

29. Oprócz polskich ulic nazwanych na jego cześć, ulica Moniuszki znajduje się także w Mińsku.

30. W Gdańsku znajduje się Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki.