100 Interesujących Ciekawostek o Sokratesie

Sokrates (ur. ok. 469r. p. n.e. – zm. 399r. p. n.e.) – grecki filozof starożytny. Jedna z najwybitniejszych i zarazem najbardziej tajemniczych postaci w dziejach świata. Nie zapisał ani jednego słowa, a jednak inspirował i inspiruje do dziś, nie tylko filozofów.

1. Pisma – Nie pozostawił po sobie żadnych tekstów pisanych. Wszystko, co o nim wiadomo, pochodzi z innych źródeł, przede wszystkim z pism jego uczniów i osób zafascynowanych jego postacią.

2. Kwestia sokratejska (problem sokratejski) – Trudność w jednolitym sformułowaniu poglądów Sokratesa ze względu na brak pozostawionych przez niego pism oraz sprzeczne informacje w innych źródłach.

3. Trzy główne źródła wiedzy o Sokratesie – Pochodzą od Arystofanesa, Platona i Ksenofonta.

4. Ateny – Narodził się tam i tam również spędził całe swoje życie, głównie chodząc po ulicach i rozmawiając z ludźmi. Opuszczał je trzykrotnie na czas kampanii wojskowych.

5. Obywatel ateński – w przeciwieństwie do wielu wędrownych nauczycieli był on obywatelem ateńskim przypisanym do demu (gminy) Alopeke i fylii (okręgu) Antiochis.

6. Rodzice – Byli nimi Sofroniskos, prawdopodobnie rzeźbiarz lub kamieniarz oraz akuszerka Fainareta.

7. Wykształcenie – odebrał wykształcenie w zakresie muzyki, literatury i gimnastyki przynależne efebowi (efebia – obowiązkowe szkolenie wojskowe w wieku 18-20 lat poprzedzające uzyskanie pełnego obywatelstwa). Natomiast, pomimo styczności z różnymi prądami w filozofii, sam najprawdopodobniej nauczyciela w tej dziedzinie nie posiadał.

8. Patrokles – Prawdopodobnie miał przyrodniego brata o tym imieniu z innego małżeństwa matki z niejakim Chairedemosem.

9. Brzydki jak Sokrates – Jego brak urody stał się wręcz przysłowiowy. Według źródeł miał płaski nos, wyłupiaste oczy, grube wargi, krzywe nogi i łysinę.

10. Końskie zdrowie – odznaczał się ponoć siłą, odpornością na wszelkie trudy i doskonałym zdrowiem, tak że nawet w zimie nie nosił cieplejszego odzienia a po śniegu i lodzie chodził boso. Zawdzięczał to, jak twierdził, ćwiczeniom fizycznym. Według Diogenesa Laertiosa miał być jedynym Ateńczykiem, który nie chorował podczas zarazy w Atenach w 430r. p. n.e.

11. Hoplita – W wieku lat 20 Sokrates wstąpił do wojska i został hoplitą, czyli ciężkozbrojnym piechurem.

12. Wyprawy wojenne – Miał brać udział w trzech wyprawach: bitwa pod Delion w 424r. p. n.e., bitwa pod Potidają w 432r. p. n.e., bitwa pod Amfipolis w 422r. p. n.e.

13. Bohater wojenny – Odznaczał się ponoć niezwykłą odwagą w czasie wypraw wojennych. Dowódca Laches, po przegranej przez Ateńczyków bitwie pod Delion, miał rzec, że gdyby wszyscy zachowywali się jak Sokrates, nie musieliby dokonywać odwrotu a Ateny nie straciłyby honoru. W bitwie pod Potidają miał z kolei uratować życie Alkibiadesowi.

14. Tribon – krótki płaszcz ubierany przez ludzi ubogich. Sokrates ponoć nosił go by doskonalić się w cnocie oraz na znak ascezy.

15. Dziwak i biedak – Tak przedstawiał się dla przeciętnego Ateńczyka. Całe dnie spędzał bowiem na rozmowach z ludźmi, od których nie pobierał żadnych opłat za swe nauki.

16. Majętność – Prawdopodobnie posiadał jakiś majątek, ale przestał dbać o pieniądze, gdy postanowił oddać się w pełni swojej misji. Bogactwo uważał też za przeszkodę w dążeniu do cnoty. Możliwe, że aby zaspokoić podstawowe potrzeby swoje i rodziny korzystał z hojności przyjaciół.

17. Idol młodzieży – Tak jak zwykły zjadacz chleba widział w nim życiowego nieudacznika, tak najznamienitsza młodzież ateńska była zafascynowana jego naukami. Wielu z nich znamy z ich późniejszej działalności, jak choćby Alkibiadesa, Kritiasza, Platona.

18. Bohater komedii – Działalność Sokratesa miała i wielu krytyków, szczególnie wśród ludzi trzymających władzę. Nic więc dziwnego, że stał się obiektem szyderstw w utworach dramatycznych, takich jak „Konnos” Ameipsjasa czy „Chmury” Arystofanesa.

19. „Konnos” – Komedia Ameipsjasa, która zajęła drugie miejsce w konkursie dramatycznym na Wielkich Dionizjach w 423r. p. n.e. Tytuł pochodził od imienia nauczyciela muzyki Sokratesa. Zachował się jej mały fragment, który jednak ukazuje, iż miała za zadanie zdyskredytowanie filozofa.

20. „Chmury” – Komedia Arystofanesa, która zajęła trzecie miejsce w konkursie dramatycznym na Wielkich Dionizjach w 423r. p. n.e. Dzieło będące przede wszystkim karykaturą Sokratesa, z którego jednak można zaczerpnąć pewną wiedzę na temat filozofa.

21. Żona – Ożenił się z Ksantypą, Ze względu na rzekomo kłótliwy i nieznośny charakter stała się symbolem żony sekutnicy.

22. „Obrona Ksantypy” – Tytuł komedii Ludwika Hieronima Morstina z 1939r. Przedstawia życie codzienne Sokratesa i Ksantypy i jest niejako próbą jej rehabilitacji. Sokrates jest ukazany z punktu widzenia żony jako zaniedbujący rodzinę, pozostający na jej utrzymaniu.

23. Synowie – Lamprokles, Sofroniskos, Meneksenos powszechnie uznawani jako dzieci z jego związku z Ksantypą. Z przekazów wynika, że raczej nie poświęcał im zbyt wiele czasu i uwagi.

24. Myrto (Myrtona) – Pewne przekazy wspominają kobietę o takim imieniu jako inną żonę Sokratesa. Miała być ona wnuczką lub prawnuczką Arystydesa Sprawiedliwego i umrzeć w czasie zarazy w Atenach. Oznaczałoby to, że Sokrates był albo bigamistą albo żył w małżeńskim trójkącie. Historia ta wśród badaczy przeważnie nie jest uważana za wiarygodną.

25. Obrońca sprawiedliwości – Według Platona miał odmówić ukarania śmiercią dowódców arginuskich oraz udziału w aresztowaniu i zgładzeniu Leona z Salaminy, choć za przyjęcie takiego stanowiska w obydwu przypadkach grożono mu śmiercią.

26. Sprawa dowódców arginuskich – W 406r. p. n.e. Ateńczycy nie tylko ponieśli klęskę pod Arginuz, ale również stracili dużą część floty. Strategowie zostali oskarżeni o brak pomocy rozbitkom i zaniedbanie obowiązku pochowania ciał poległych. Wpłynął wniosek o sądzenie ich we wspólnym procesie. Sokrates, który był tego dnia przewodniczącym prytanów (radnych), nie udzielił na to zgody, gdyż zgodnie z prawem każdemu należał się osobny proces. Dowódcy zostali skazani na śmierć następnego dnia, gdy przewodniczył już inny prytan.

27. Pojmanie Leona z Salaminy – Podczas rządów Trzydziestu Tyranów Sokrates miał na rozkaz dawnego ucznia Kritiasza pojmać Leona z Salaminy. Winą było właściwie tylko posiadanie majątku, który chcieli przejąć oligarchowie. Sokrates, uznając to za przejaw bezprawia, odmówił, narażając się tą odmową na śmierć.

28. Prawy obywatel – Mimo iż często krytykował władzę i wytykał błędy rządzących, sam był przykładnym obywatelem, wypełniającym swoje obowiązki jakimi były udział w wyprawach wojennych i sprawowanie funkcji politycznych. Uważał posłuszeństwo prawu za swą powinność, o ile nie godziła ona w sprawiedliwość.

29. Daimonion (boży głos) – Sokrates miał twierdzić, że słyszy pewien wewnętrzny głos, nakazujący mu przybliżanie ludzi do prawdy. Działalność swą uważał za rodzaj bożej misji.

30. Oskarżenie Sokratesa – W 399r. p. n.e. wpłynęła skarga na Sokratesa, któremu zarzucano bezbożność i demoralizację młodzieży. Tło tej sprawy było jednak polityczne – Sokratesa uważano bowiem za wroga demokracji, ustroju wówczas obowiązującego.

31. Oskarżyciele Sokratesa – Było ich trzech: fabrykant i przywódca demokratyczny Anytos, poeta Meletos i retor Lykon. Formalnym oskarżycielem został Meletos.

32. Proces Sokratesa – Miał dwa etapy. W pierwszym swoje mowy wygłaszali oskarżyciele i Sokrates, po czym następowało głosowanie sędziów nad winą lub niewinnością. W drugim etapie, po uznaniu Sokratesa winnym zarzucanych mu czynów i on i oskarżyciele proponowali swój wymiar kary.

33. Mowa Sokratesa – Według Platona nie tylko nie przyznał się do zarzucanych mu przewinień, ale tym bardziej podkreślał doniosłość swojej misji. Kierował również zarzuty wobec oskarżycieli i całego społeczeństwa.

34. Wymiar kary – Sokrates, według obowiązującego prawa, mógł zaproponować własny wymiar kary. Najpierw zasugerował, iż powinien otrzymać dożywotnie utrzymanie na koszt państwa, co stanowiło zasadniczo nagrodę dla zasłużonych obywateli, a następnie postulował grzywnę w wysokości kolejno 1 miny i 30 min, co było kwotą niezwykle małą w porównaniu do wagi oskarżenia.

35. „Obrona Sokratesa” – Jedna z części dialogów Platona przedstawiająca treść trzech przemów Sokratesa: mowa obrończa w trakcie pierwszego etapu procesu, propozycje kary zgłoszone w drugiej części procesu, mowa skierowana do sędziów po zakończeniu procesu i skazaniu go na śmierć.

36. Skazanie Sokratesa – Prawdopodobnie chciano tylko pozbyć się go z miasta, skazując na banicję, jednak swoim podejściem nie dał sędziom wyboru i został tym samym skazany na karę śmierci.

37. Pobyt w więzieniu – Przed wykonaniem kary, ze względu na święto religijne, Sokrates spędził jeszcze 30 dni w więzieniu. Pozostawiano mu tam dużo swobody, mogli odwiedzać go przyjaciele. Proponowali mu oni ucieczkę, jednak stanowczo odmówił.

38. „Fedon” – Jeden z dialogów Platona opowiadający o ostatnim dniu życia i o śmierci Sokratesa.

39. Ostatnie chwile Sokratesa – Ksenofont opisał je w następujący sposób: „Wszyscy jednozgodnie przyznają, że żaden jeszcze człowiek, ile pamięć nasza sięga, nie zajrzał w oczy śmierci z większą godnością”.

40. Śmierć Sokratesa – Nastąpiła poprzez wypicie kielicha z trucizną.

41. Ostatnie słowa Sokratesa – Według Platona powiedział: „Kritonie, myśmy winni koguta Asklepiosowi. Oddajcie go, a nie zapomnijcie”. Są różne hipotezy dotyczące znaczenia tych słów, jednakże nie sposób jednoznacznie ocenić, co Sokrates chciał przez to powiedzieć w swych ostatnich chwilach.

42. Cykuta – Taką nazwę trucizny podaje tradycja. Trudno jednak określić gatunek owej trującej rośliny gdyż wówczas wiele z nich określano mianem cicuta.

43. 70 lat – Tyle przeżył Sokrates, o czym wspomina w „Kritonie”, jednym z dialogów Platona.

44. Filozof czy sofista – W czasach Sokratesa popularność zdobywali sofiści (gr. uczony, biegły) – wędrowni nauczyciele, którzy przekazywanie wiedzy uczynili zawodem przynoszącym im korzyści materialne. Sokrates przeciwnie, nie uważał się za mędrca i nie pobierał opłat za nauczanie, a sam siebie określał mianem filozofa, czyli „tego, który poszukuje mądrości”. W młodości był jednak prawdopodobnie pod silnym wpływem sofistów a tematy, które poruszał nie różniły się zbytnio od tematów przez nich poruszanych.

45. „Najmądrzejszy ze wszystkich” – Taką to odpowiedź o Sokratesie miał uzyskać jego uczeń Chajrefont, gdy zadał pytanie wyroczni delfickiej, czy istnieje człowiek mądrzejszy od jego mistrza. Chajrefont miał dojść do wniosku, że przewaga Sokratesa nie polega na tym, że wie wszystko, ale na tym, iż w przeciwieństwie do innych posiada świadomość własnej niewiedzy.

46. Przedmiot badań Sokratesa- Zajmował się tylko etyką i logiką jako niezbędną dla etyki.

47. Poglądy etyczne Sokratesa – Sprowadzały się do rozważań nad cnotą, którą uważał za dobro bezwzględne, konieczne dla pożytku i szczęścia oraz którą uznawał za równoznaczną z wiedzą.

48. Cnota według Sokratesa- Stworzył jej nowe pojęcie, odmienne od dotychczasowego, wskazując, że pewne zalety moralne, takie jak sprawiedliwość czy odwaga, są zaletami powszechnymi czyli przypisanymi każdemu człowiekowi i pochodzącymi z natury rzeczy a nie od ludzi. Cnota jest wiedzą, gdyż nikt kto ma wiedzę o tym, co jest dobre, a więc dające szczęście, nie będzie celowo czynił czegoś złego, a więc przynoszącego nieszczęścia.

49. Ojciec etyki – Niektórzy określają go tym mianem ze względu na to, że jako pierwszy wyróżnił dobra moralne, będące przedmiotem badań etyki.

50. Poglądy logiczne Sokratesa – Stosował on metodę dyskusji, która składała się z metody elenktycznej, polegającej na uświadamianiu niewiedzy i błędnych przekonań oraz z metody majeutycznej, która służyła poszukiwaniu prawdziwej wiedzy.

51. Ironia sokratejska – Termin ten pochodzi od metody stosowanej przez Sokratesa, by doprowadzać ludzi do odkrycia braków we własnym sposobie myślenia. Polegała na tym, że filozof często okazywał wobec rozmówcy swoją niewiedzę, udając, że wierzy w jego kompetencje i oczekuje pomocy, by potem poprzez zadawanie pytań, wytknąć braki w rozumowaniu i ukazać nieuświadomioną niewiedzę.

52. „Sztuka położnicza”- Zapewne zawód matki zainspirował Sokratesa, by metodę majeutyczną określać mianem „sztuki położniczej”. Uważał, że tak jak akuszerka asystuje kobiecie rodzącej dziecko, tak on, poprzez umiejętne zadawanie pytań, pomaga ludziom wydobyć na świat prawdziwą wiedzę.

53. „Sprowadził filozofię z nieba na ziemię, do miast, a nawet do domów, i kazał jej badać życie i obyczaje oraz to, co dobre, a co złe” – Tak w kilka wieków po śmierci Sokratesa mówił o nim Cyceron, podkreślając tym odejście Sokratesa od filozofii przyrody na rzecz rozważań o człowieku i społeczeństwie.

54. „Wiem, że nic nie wiem” – Prawdopodobnie najsłynniejsze zdanie przypisywane Sokratesowi. Utworzone ze słów „Obrony Sokratesa” Platona.

55. Sokrates o szczęściu – „Ci są najszczęśliwsi i najbliżsi bogów, którzy nie potrzebują niczego”, „Pierwszym warunkiem szczęścia jest rozsądek”, „Dla cierpiących najmniejsza radość jest wielkim szczęściem”, „Szczęście jest przyjemnością wolną od wyrzutów sumienia”

56. Sokrates o swej działalności – „Ateny są jak ospały koń, a ja jak giez, który próbuje go ożywić”

57. Sokrates o śmierci – „Bać się śmierci jest tym samym, co mieć się za mądrego, nim nie będąc”

58. Sokrates o bogactwie – „Długie szaty krępują ciało, a bogactwo – duszę”, „Jak większe jest szczęście być zdrowym niż bogatym, tak mniejszym jest nieszczęściem ubóstwo niż choroba”, „Tyle tu rzeczy, których mi nie potrzeba!” (słowa te miał wypowiedzieć na targu), „Weź tyle, ile potrzebujesz, daj tyle, ile możesz”

59. Sokrates o filozofii – „Drzewa na wsi niczego mnie nie nauczą” czy też „Nie nauczą mnie niczego kwiatki, czy drzewa, lecz tylko drugi człowiek.”, „Błąd jest przywilejem filozofów, tylko głupcy nie mylą się nigdy”

60. Sokrates o wolności – „Dusza powinna być wolna. Nie trzeba też żałować łez i lamentów”, „Jeśli ktoś z nas pragnie poznać coś w sposób czysty, musi się od ciała wyzwolić i samą tylko duszą oglądać rzeczywistość”

61. Sokrates o miłości – „Nigdy nie zestarzeje się serce, które kocha”

62. Sokrates o mądrości – „Pragnie się tego, czego się nie ma, nie można przecież czegoś chcieć, kiedy się już to ma – skoro więc filozof pragnie mądrości, to nie może być mądry”, „Puste worki nadyma wiatr, bezmyślnych ludzi – próżność”, „Strzeż się ludzi, którzy są pewni tego, że mają rację”, „Takie czasy nastały, że jak chcesz z kim mądrym pogadać, musisz rozmawiać sam ze sobą”

63. Sokrates o życiu rodzinnym – „Kto będzie miał dobrą żonę, ten będzie szczęśliwy, kto będzie miał złą, zostanie filozofem”

64. Sokrates o sprawiedliwości – „Sprawiedliwość jest odmianą mądrości”

65. Sokrates o cnocie – „Tam, gdzie chodzi o to, co sprawiedliwe, piękne i dobre, nie powinniśmy troszczyć się o opinie ogółu”, „Nie mieć żadnych potrzeb jest właściwością boskiej istoty, mieć ich jak najmniej – największym zbliżeniem do boskiej istoty”

66. Sokrates o prawdzie – „W całym życiu szanuj prawdę tak, by twoje słowa były bardziej wiarygodne od przyrzeczeń innych”

67. Sokratycy – Tym mianem zaczęto określać kontynuatorów dzieła Sokratesa.

68. Sokratikoi logoi – Określenie użyte przez Stagiryta w odniesieniu do tekstów literacko-filozoficznych, w których Sokrates pełnił rolę głównego bohatera i rozmówcy. Wiadomo o ponad 70 takich utworach.

69. Platon – Najbardziej znany uczeń Sokratesa, który tak bardzo przeżył proces i śmierć swego nauczyciela, iż pierwszym dziełem jakie spisał były rozmowy filozoficzne „Dialogi”, w których zawarł mowę obrończą swego mistrza. Trudno co prawda ocenić, czy słowa, które wypowiada tam Sokrates były jego własnymi, czy też stanowiły przemyślenia Platona. Nie zmienia to jednak faktu, iż stały się inspiracją dla wielu myślicieli następnych wieków.

70. Chajrefont ze Sfettos – Najstarszy z uczniów Sokratesa, bardzo z nim związany. To on miał spytać wyrocznię w Delfach kto jest najmądrzejszym z ludzi. Zmarł niedługo przed Sokratesem.

71. Alkibiades (Alcybiades) – W młodości uczeń Sokratesa, którego ów miał uratować w bitwie pod Potidają. Strateg ateński, zamordowany w 404r. p. n.e. Przypisywano mu klęskę Aten w 406r. p. n.e. w bitwie morskiej pod Notion.

72. Kriton – Uczeń Sokratesa, od imienia którego wziął tytuł jeden z dialogów Platona. Był jednym z przyjaciół odwiedzających go w więzieniu przed wykonaniem wyroku. Miał mu proponować ucieczkę, której to Sokrates odmówił.

73. Kritiasz (Krycjasz) – Uczeń Sokratesa, którego opuścił dość szybko, przekonany, że posiadł już odpowiednią wiedzę w zakresie nauk politycznych a dalsza przyjaźń z Sokratesem może zaszkodzić jego karierze. Autor tragedii i elegii. Przywódca Trzydziestu Tyranów, który zasłynął z okrucieństwa. Zginął w 403r. p. n.e. podczas walk z powstańcami Trazybulosa. Krewny Platona.

74. Charmides – Uczeń sokratesa i krewny Platona. Jeden z Trzydziestu Tyranów. Zginął w bitwie nad rzeka Cefiz w 404r. p. n.e.

75. Arystodemos – Uczeń Sokratesa obdarzający go wielką czcią i uwielbieniem.

76. Chajrekrates – Uczeń Sokratesa, będący obecny na jego procesie. Brat Chajrefonta.

77. Fedon z Elidy– Jeden z najbardziej ukochanych uczniów Sokratesa, pochodzący z arystokratycznego rodu. Po upadku swego rodzinnego miasta stał się niewolnikiem. Swoje wykupienie zawdzięczał swemu nauczycielowi, który według Diogenesa Laertiosa namówił do tego Kritona. Świadek śmierci Sokratesa. Jego imieniem jest zatytułowany jeden z dialogów Platona.

78. Antystenes – Dołączył w późnym wieku do uczniów Sokratesa. Twórca cynizmu.

79. Arystyp z Cyreny – Uczeń Sokratesa, uważany za twórcę szkoły cyrenaików.

80. Euklides z Megary – Uczeń Sokratesa mający być obecny przy jego śmierci. Założyciel szkoły megarejskiej.

81. Ajschines ze Sfettos – Uczeń Sokratesa, który po jego śmierci miał się zaopiekować żoną i dziećmi filozofa.

82. „Uczta” („Sympozjon”) – Jeden z najbardziej znany z dialogów Platona. Sokrates jest jednym z występujących tam mówców.

83. Pochwała Sokratesa – Wygłasza ją Alcybiades w „Uczcie” Platona, robiąc aluzję do „Chmur” Arystofanesa, który również jest jednym z bohaterów owej biesiady.

84. Ulice – W Polsce są dwie ulice noszące imię Sokratesa, w Warszawie i w Niemczu (woj. kujawsko-pomorskie).

85. Sokrat (Sokrates) Starynkiewicz – Generał rosyjski, który swoje imię zawdzięczał starożytnemu Sokratesowi. Pochodził z greckiej diaspory a ojciec jego był filologiem klasycznym. Sokrates Starynkiewicz pełnił obowiązki prezydenta Warszawy w latach 1875-1892 i całkowicie zmienił jej oblicze, czyniąc z miasta o zacofanej infrastrukturze nowoczesną metropolię.

86. Sócrates – Imię słynnego filozofa nosił również jeden z najwybitniejszych piłkarzy z Brazylii, słynący z zagrań piętką.

87. Socrates – Program edukacyjny Unii Europejskiej, który swoją nazwę otrzymał na cześć Sokratesa filozofa.

88. Śmierć Sokratesa – Obraz olejny Jacques-Louis Davida z 1787r. przedstawiający ostatnie chwile filozofa.

89. Szkoła ateńska – Fresk z Pałacu Apostolskiego namalowany przez Rafaela w latach 1509-1511. Sokratesa umieścił na drugim planie, po lewej stronie, rozmawiającego z Alkibiadesem.

90. Popiersie Sokratesa – Znajduje się w muzeum sztuki Luwr w Paryżu.

91. Pomnik Sokratesa – Umieszczony we Wrocławiu na Wyspie Bielarskiej.

92. Posąg Sokratesa w Atenach – Znajduje się, wraz z posągiem Platona, na schodach prowadzących do Akademii Ateńskiej. Każda z postaci ma 2, 4m wysokości. Zostały zaprojektowane przez greckiego rzeźbiarza Leonidasa Drosisa a wykonane z marmuru przez włoskiego rzeźbiarza Picarelliego. Umieszczone w 1885r.

93. „The last of the wine” – Tytuł powieści historycznej Mary Renault, w której Sokrates jest głównym bohaterem.

94. „Sokrates” – Film w reżyserii Roberta Rosselliniego z 1971r. o życiu Sokratesa

95. „Wspaniała przygoda Billa i Teda” – Film w reżyserii Stephena Hereka z 1989r., w którym bohaterowie, przenosząc się przy pomocy wehikułu czasu, poznają najwybitniejszych ludzi w dziejach historii, m. in. Sokratesa.

96. „Pieśń Salomona” – Utwór wykonywany przez Kazika, w tekście którego znajduje się odwołanie do postaci Sokratesa: „Sokrates w każdym słowie chciał / świadectwo prawdzie dać, / lecz podniósł się okropny krzyk: / O sobie prawdy nikt nie chce znać. / Podano mu cykuty łyk. / Kłamcy wśród nas wciąż wodzą rej, / więc choć nie wolno z bólu drwić, / naukę weźcie z lekcji tej: / I prawdomówność zgubna może być! / Szczęśliwy kto uniknął jej!”

97. „Studia” – Hiphopowy kawałek pod szyldem Kotzi i LuckyLoop również odnosi się do Sokratesa: „Sokrates mówił, żeby prawdę w życiu tak szanować, / by od przyrzeczeń innych bardziej wiarygodne były twoje słowa”.

98. „Mądrość… a ja jej nie rozumiem” – Utwór wykonywany przez grupę muzyczną Czerwony Tulipan: „Och, nie wiem, nie wiem, otóż to / Sokrates ze mnie prawie. / Raz rządzi dobro, a raz zło, / lecz cała prawda w trawie”.

99. Socrates Drank The Conium – Grecki zespół rockowy, znany również jako Socrates, którego lata świetności przypadają na lata 70 XX w. Nazwa zespołu nawiązuje do śmierci Sokratesa przez wypicie cykuty.

100. Więzienie Sokratesa – Nazwa atrakcji turystycznej w Atenach na wzgórzu Filopappou, będącej domniemanym miejscem uwięzienia Sokratesa przed śmiercią. Według badaczy był to raczej starożytny skład drewna a prawdziwe miejsce uwięzienia znajdowało się na terenie Agory.