15 fascynujących ciekawostek o piorunach

Pioruny to potężne, często przerażające zjawiska atmosferyczne. Wyładowaniom towarzyszą głośne dźwięki. Pochodzenie samych piorunów już od najdawniejszych czasów przypisywano boskiej ingerencji: czcili je starożytni Grecy, Rzymianie i mieszkańcy krajów nordyckich.

1. Pioruny mogą uderzać w ziemię (i przedmioty, drzewa, urządzenia, taflę wody, budynki – wszystkie obiekty, które znajdują się na podłożu), jak i poruszać się poziomo. Najdłuższe pioruny poziome mogą liczyć nawet 70 kilometrów długości!

2. Grzmotem nazywany jest dźwięk, który powstaje w trakcie wyładowania elektrycznego w atmosferze. Potężny dźwięk rozchodzi się na odległość od 15 do około 25 kilometrów odległości.

3. Każdego roku uderzenia piorunów zabijają około 20 tysięcy osób na całym świecie. Zadziwiające jest jednak to, że przeżywa aż 80% ofiar uderzeń piorunów.

4. Uderzenie pioruna, poza śmiercią, skutkuje wieloma różnymi konsekwencjami. Ofiary doświadczają m.in. rozległych oparzeń, uszkodzeń narządów wzroku i słuchu, uszkodzeń nerek, serca i żołądka, a także układu nerwowego, co może skutkować dysfunkcjami pracy mięśni kończyn.

5. Pioruny były atrybutem najważniejszego greckiego boga – Zeusa.

6. Podczas wyładowań elektrycznych powietrze nagrzewa się nawet do temperatury 30 tysięcy stopni Celsjusza. Dla porównania temperaturę jądra Ziemi szacuje się obecnie na około 4-5 tysięcy stopni Celsjusza.

7. Jednym z najciekawszych rodzajów piorunów są tzw. ognie świętego Elma. Te drobne wyładowania atmosferyczne obserwowane są najczęściej na morzu i w wysokich partiach gór, zwykle zapowiadają pojawienie się burzy. Ognie świętego Elma są niegroźne, a towarzyszy im dźwięk przypominający syczenie. Pojawiają się zwykle na krawędziach różnych przedmiotów np. masztów czy lin.

8. Japończycy uznają pioruny za jeden z pięciu głównych żywiołów, które występują na świecie.

9. Jednym z najciekawszych wyładowań atmosferycznych są pioruny kuliste – mają one zwykle wielkość kilku centymetrów i obserwowane są na całym świecie. Do dziś naukowcom nie udało się ustalić w jaki sposób powstają.

10. Podczas uderzenia pioruna w podłoże często powstają tzw. fulguryty, które zbudowane są z krzemionki. Fulguryty mogą mieć najbardziej różnorodne formy i fantazyjne kształty, zazwyczaj zaobserwować je można po uderzeniu pioruna w piasek na plaży.

11. Wzory, które powstają na ludzkiej skórze po uderzeniu pioruna, nazywane są liniami lub figurami Lichtenberga.

12. Za fenomen przyrodniczy uznawane są wyładowania atmosferyczne nad jeziorem Maracaibo w Wenezueli. Burze zdarzają się tu przez 300 dni w roku, a wyładowania trwają nawet 9 godzin na dobę. Dużym zaskoczeniem może być również fakt, że w ciągu godziny nad Maracaibo dochodzi do około 250 uderzeń piorunów, a wyładowania widoczne są z odległości kilkuset kilometrów!

13. Słowiańskim bóstwem, które rządziło piorunami, był bóg Perun. W istnienie gromowładnego boga wierzyli mieszkańcy terenów, które później określane były jako Ruś Kijowska (obszar dzisiejszej Ukrainy i Białorusi).

14. Przeciętny piorun osiąga prędkość ponad 20 tysięcy kilometrów na godzinę.

15. Podczas burzy z piorunami warto schować się we wnętrzu samochodu, który działa jak klatka Faradaya i odprowadza energię do ziemi.