Ciekawostki

Ciekawostki o odkryciu Ameryki przez Krzysztofa Kolumba

pomnik

„Nie sztuką jest oceniać czyny po ich dokonaniu, gdyż wówczas pozornie wydają się proste”
Krzysztof Kolumb – cytat

12 października 1492 roku Krzysztof Kolumb zacumował swój statek „Santa Maria” u wybrzeży nowego lądu. Jak się okazało pierwsze kroki postawił na wyspie San Salwador. Wydarzenie to oficjalnie uznawane jest za odkrycie Ameryki.

Czy Krzysztof Kolumb faktycznie był pierwszy na amerykańskim lądzie?

Na tak postawione pytanie, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Jest spora grupa badaczy twierdzących, że nie. Dużo znaków zapytania ma również wiele faktów związanych z samą osobą Krzysztofa Kolumba.

Krzysztof Kolumb – kim był i skąd pochodził?

1. Data urodzenia nie jest precyzyjna. Urodził się między 25 sierpnia, a 31 października 1451 roku.
2. Miejsce urodzenia Kolumba to oficjalnie Genua, a nieoficjalnie grecka wyspa Chios.

3. Oficjalnie Krzysztof Kolumb to syn zubożałego tkacza i kupca, a inne wersje wskazują na to, że to syn bizantyjskiego szlachcica Jana Paleologa Dishypatosa, a matką zaś była Maria Sacoma-Colom z kupieckiej rodziny, która na początku XV wieku przeniosła się z Katalonii na grecką wyspę Chios.

4. Nieoficjalnie według zapisków syna Kolumba, Ferdynanda jego ojciec zmienił nazwisko przyjmując po matce na Colom.

Fernando Kolumb – syn Krzysztofa Kolumba i biograf ojca, spisał jego dzieje w 1538 roku i zawarł je w swoim dziele „Dzieje żywota i znamienitych spraw Admirała Krzysztofa Kolumba”. Wydane ono zostało po włosku w 1571 roku w Wenecji.

Wiele zapisków odbiegających od oficjalnie przyjętych danych, wzbudza współcześnie dużo kontrowersji wśród historyków i badaczy życia Krzysztofa Kolumba.

Historia wypraw

Myśl zorganizowania wyprawy morskiej do Azji Wschodniej rodziła się w głowie Kolumba wiele lat. Według swojego projektu wypływając z iberyjskich portów i płynąc cały czas na zachód, powinien dotrzeć się do Azji Wschodniej, drogą krótszą niż dotychczasowa wiodącą wzdłuż wybrzeży Afryki. Przygotowując się do tej wyprawy, gromadził dostępne informacje i mapy, które mogły pomóc w realizacji pomysłu.
Największym problemem było zorganizowanie odpowiedniej ekspedycji, na sfinansowanie której brak mu było środków. Pomysł przedstawiał na dworze portugalskiego króla Jana II.

Wiele zabiegów musiał wykonać Kolumb aby w końcu doszło do jego wyprawy, mającej odkryć nową drogę do Indii. Początkowe starania na dworze u króla Portugalii Jana II spotkały się z niepowodzeniem. Jan II był bardziej zainteresowany utrzymaniem dominacji w prowadzonych przez jego dwór sprawach i nie był zainteresowany planami wypraw Kolumba. Przyszły odkrywca przeniósł się w 1485 roku z Portugalii do Hiszpanii i tam szukał wsparcia dla swojego pomysłu u królowej Kastylii, Izabeli I. W 1492 roku królowa zgodziła na wsparcie planu podróży i zorganizowanie wyprawy pod banderą Korony Hiszpańskiej.

Pierwsza wyprawa

3 sierpnia 1492 roku na czele trzech statków – „Santa Maria”, „Pint”, „Nina” z załogami liczącymi 90 osób Kolumb wypływa w morze kierując się na zachód.

12 października 1492 roku skromna flota dopływa do pierwszego lądu

Odkrywa małe wyspy w grupie Bahama, następnie Kubę i Haiti

16 grudnia wyrusza w powrotną podróż do Hiszpanii

15 marca 1493 roku zawinął do portu Palos i udał się do Barcelony na dwór królewski.

Druga wyprawa

25 września 1493 roku na czele kilkunastu statków Krzysztof Kolumb wyrusza na drugą wyprawę do nowych lądów.

22 listopada 1493 roku, flota dociera do południowych rejonów nowo odkrytych lądów: Dominikany, Gwadelupe, Portoryko i ponownie Haiti.

W wyprawie uczestniczyło około 2000 osób, część pozostała na nowym lądzie na stałe.

19 marca 1494 roku wyrusza w drogę powrotną do Europy.

11 czerwca 1494 roku dociera do Hiszpanii

Trzecia wyprawa

30 maja 1498 roku Kolumb na czele 6 statków wyruszył w kolejną wyprawę do Ameryki.

3 statki skierował bezpośrednio na Haiti, a sam na czele pozostałych popłynął na południowy zachód w poszukiwaniu kontynentu azjatyckiego.

Dotarł jednak okolic ujścia rzeki Orinoko, odkrywając po drodze wyspę Trynidad.

W 1500 roku zaniepokojona złymi wieściami z nowych koloni, korona postanowiła uwięzić Kolumba, uznając go za winowajcę niepowodzeń.

Czwarta wyprawa

9 maja 1502 roku Kolumb odzyskując ponownie królewskie zaufanie na czele  4 statków wyruszył ponownie na wyprawę do nowej ziemi.

18 września 1502 Kolumb dociera do wybrzeży Hondurasu.

Poszukiwania nowych lądów przepłacił utratą dwóch statków. Wydarzenia te skłoniły go do powrotu na północ, gdzje dotarł do Jamajki.

W Listopadzie 1504 roku, ciężka choroba zmusza Kolumba do powrotu do Hiszpanii.

Krzysztof Kolumb zmarł 20 maja 1506 roku. Wolą jego było, aby został pochowany w Ameryce, co też uczyniono i trumna trafiła do katedry w Santa Domingo na Dminikanie. Stało się to dopiero w roku 1537.

Z ciekawostek dotyczących Krzysztofa Kolumba interesujące są opracowania dotyczące kolejnej hipotezy jego rodowodu.

Portugalski badacz życia Wielkiego Odkrywcy niejaki Manuel da Silva Rosa w swojej książce „Kolumb. Historia nieznana” zawarł hipotezę jakoby Kolumb był potomkiem polskiego króla Władysława III Warneńczyka. Według oficjalnych informacji Władysław III zginął podczas bitwy z Turkami pod Warną. Śmierć Polskiego Króla na polu bitwy nigdy nie została potwierdzona ponieważ nigdy nie odnaleziono ciała króla.

Kto odkrył Amerykę?

Teorii dotyczących odkrycia Ameryki jest dużo. Sięgają one w swych mniej lub bardziej wiarygodnych źródłach do czasów znacznie odbiegającyh od Kolumba.

1. Najbardziej prawdopodobną hipotezą, jest ta wskazująca na możliwość przedostania się na teren dzisiejszej Alaski, ludów zamieszkujących Czukotkę po stronie azjatyckiej. Jest to bardzo prawdopodobne ponieważ Cieśnina Beringa rozdzielająca oba kontynenty, ma szerokość 85 kilometrów, a zdarzają się zimy kiedy jej wody skuwa warstwa lodu, dając tym samym możliwość przedostania się na amerykańskie wybrzeże Alaski, następnie dalej w głąb lądu.

2. Afrykański ślad. Według niektórych odkryć wysnuto bardzo prawdopodobną hipotezę o dotarciu do brzegów dzisiejszej Brazylii, afrykańskiego władcy Abubakriego II. Był on władcą imperium Mali. Według przekazów władca ten w 1311 roku zorganizował wyprawę morską i dotarł na drugą stronę Atlantyku.

3. Chiński ślad. W Nowym Meksyku odkryto na skałach petroglify przypominające chińskie pismo. Rysunki pochodzą z około 1300 roku przed naszą erą.

Na terenie Alaski odkryto pochodzące z około 600 roku przed naszą erą przedmioty świadczące, że wykonano je na terenie dzisiejszych Chin. Wśród znalezionych przedmiotów były sprzączki pasków i gwizdki wykonane z brązu. W tak odległych czasach sztukę ich wytwarzania posiadali Chińczycy.

Dowódca floty chińskiego cesarza Yongla, admirał Zheng He najprawdopodobniej dotarł do Ameryki. Świadczyć o tym ma fakt odnalezienia pochodzącej z 1418 roku mapy, na której zaznaczony jest nieznany ląd. Twórcą mapy według przekazów miał być właśnie He.

4. Europejskie ślady. Wikingowie. Niepodważalne dowody wskazują na dotarcie Wikingów do wybrzeży dzisiejszej północno wschodniej Kanady. Dokładniej ślady znaleziono na Wyspie Baffina i na Labradorze. Pochodzą one z około 1000 roku nowej ery. Wikingowie jako wojownicy, interesowali się głównie organizowaniem wyprawami morskimi.

Templariusze w Ameryce. Według jednej z legend po opuszczeniu Jerozolimy i delegalizacji Zakonu Templariuszy w Europie, poszukiwali swojej „nowej Jerozolimy”. Zakonnicy podczas długoletniego pobytu na Ziemi Świętej poznali wiele tajemnic. Kojarzeni jako doskonali jeźdźcy posiadali również umiejętności żeglarskie, wykorzystując przyrządy nawigacyjne mało znane w Europie. Templariusze posiadali umiejętności budowy dużych jak na ówczesne czasy statków. Połączenie tych dwóch faktów sprzyja teorii ich gotowości do dalekich podróży morskich. Być może to oni byli pierwsi w Ameryce.

Portugalia. W czasach kolumbijskich Portugalia stanowiła potęgę morską. Jest mało prawdopodobne aby jej żeglarze nie dotarli do wybrzeży Ameryki. Zbyt małe zainteresowanie Króla propozycją Kolumba, dotyczącą jego wyprawy morskiej na zachód od europejskich granic, może zastanawiać. Niektórzy historycy uważają, że Portugalia na długo przed Kolumbem znała drogę do nowego lądu. Utrzymywała to jednak w tajemnicy, uważając europejskie sprawy za bardziej istotne.

Bez względu na to kto i kiedy dotarł do wybrzeży obu Ameryk, dopiero od przybycia Kolumba zaczyna się kolonizacja tych kontynentów.

Konkwista, podbicie, zdobycie

Koniec XV wieku to czas wielkich podbojów nowo odkrytych terytoriów zamorskich. Hiszpanie jako pierwsi zaczęli organizować zbrojne wyprawy na tereny Ameryki, Afryki, Azji usprawiedliwiając swoje wyczyny jako walkę z niewiernymi. Nie religia, będąca tylko przykrywką dla zbrojnych najazdów, a chęć zdobywania nowych bogactw stanowiła podstawy wypraw.

Konkwistadorzy i ich wyprawy

1. Herman Cortes – hiszpański konkwistador, w 1519 roku lądując na wybrzeżach Meksyku rozpoczął podbój państwa Azteków.

2. Francisco Pizzaro – hiszpański konkwistador, podczas 3 wypraw na teren Ameryki Południowej podbił państwo Inków, dotarł do terenów dzisiejszego Peru i założył miasto Lima.

3. Diego de Almagro – hiszpański konkwistador i zdobywca Chile, prowadził na terenach podbijanych walkę o dominację z innymi konkwistadorami, niestety bez powodzenia.

4. Vasco Nunez de Balboa – hiszpański konkwistador. Założyciel pierwszej stałej koloni na kontynencie amerykańskim na terenie dzisiejszej Panamy. Uznawany jest za pierwszego Europejczyka, który w roku 1525 dotarł do brzegu Oceanu Spokojnego.

To tylko niektórzy z konkwistadorów, którzy przyczynili się do podbijania nowych terenów.

Co zmieniło odkrycie Ameryki

Wielkie odkrycia, a do takich zalicza się odkrycie Ameryki miało i ma ogromny wpływ na postęp cywilizacji. Można postawić pytanie, kto odniósł większe korzyści z odkryć. Jak pokazuje życie odpowiedź jest jedna, odkrywcy czerpali i czerpią większe korzyści.

Cywilizacje na odkrytych terenach

1. Aztekowie – lud indiański zamieszkujący tereny dzisiejszego Meksyku, bardzo wojowniczy, kult wojny i śmierci towarzyszył ich kulturze. Pomimo swoich skłonności do wojny i walki nie udało im się uchronić od porażki w walce z nowymi najeźdźcami, którymi byli przybysze z Europy’

2. Majowie – lud zamieszkujący tereny ameryki środkowej, czasy swojej świetności częściowo utracili jeszcze przed przybyciem kolonizatorów.

3. Inkowie – lud zamieszkujący zachodnie tereny Ameryki Południowej, na zajmowanych terenach tworzyli tajemnicze budowle w niedostępnych miejscach. Inkowie wierzyli w Słońce jako ich stwórcę, dlatego to właśnie Słońce pod różnymi postaciami towarzyszyło ich cywilizacji, która ostatecznie upadła za sprawą przybyłych zza oceanu ludzi.

4. Indianie – plemiona zamieszkujące na obu półkulach Ameryki. Nazwę swoją zawdzięczają Kolumbowi, który kiedy dotarł do nowego lądu myślał, że jest w Indiach i napotkanych ludzi określił jako Indianie. Określenie przetrwało do dzisiaj.

5. 47 milionów -szacuje się, że tylu tubylców zamieszkiwało obie Ameryki w okresie odkryć
– 45 milionów zamieszkiwało Amerykę Środkową i południową
– 2 miliony zamieszkiwało tereny na północ od meksyku
– 22, 5 miliona – tylu Indian współcześnie żyje łącznie w obu Amerykach
– 2 tysiące – tyloma językami posługiwali się Indianie przed Kolumbem

Szacunki co do liczby mieszkańców w obu Amerykach przed przybyciem Europejczyków są różne, najniższa ocena wynosi 4, 2 miliona, najwyższa 60 milionów.
Wskazana liczba 47 milionów jest najczęściej podawana.

 

Wielkie odkrycia, a do takich zalicza się odkrycie Ameryki miało i ma ogrom wpływ na postęp połączony z rozwojem. Można postawić pytanie, kto odniósł większe korzyści z odkryć. Jak pokazuje życie odpowiedź jest jedna, odkrywcy czerpali i czerpią większe korzyści.

1. Globalizacja – świat stał się większy, nie jest ona wyznacznikiem dzisiejszych czasów wraz z odkryciami można doszukać się jej początków

2. Choroby cywilizacyjne przywleczone do Ameryki. Czego nie udało się uczynić przybyłym odkrywcom, zwłaszcza konkwistadorom często dokonującym rzezi tubylców, dopełniły choroby nieznane na tym terenie, dziesiątkowały Indian głównie odra, ospa, malaria

3. Rozwój niewolnictwa – w latach 1500-1840 do obu Ameryk przetransportowano ponad 11 milionów mieszkańców Afryki

4. Wymiana genetyczna – między Nowym a Starym Światem doszło do niespotykanego przemieszania wielu gatunków roślin i zwierząt

Różne ciekawostki jako efekt Wielkich Odkryć

1. Rośliny – z Ameryki przywędrowały przywiezione w ładowniach rożne rodzaje roślin, które na wieki zmieniły oblicze świata
– kukurydza – przywieziona przez Holendrów
– ziemniaki – przywiezione z Boliwii uchroniły miliony ludzi od śmierci głodowej
– pomidory – kto dziś jedząc pomidora zdaje sobie sprawę, że zawdzięcza to Ameryce
– papryka – kolejne przykład amerykańskiego pochodzenia, dziś rozpowszechniona na całym świecie
– fasola – kolejny przykład gatunku nieznanego wcześniej w Europie
– kakao – nasiona kakaowca przywiózł do Europy Kolumb
– truskawki – nie bezpośrednio, powstały na skutek skrzyżowania roślin przybyłych z Ameryki

2. Rośliny przywiezione do Ameryki
Szukając nowych pól do uprawy roślin wywieziono i zaadoptowane wiele roślin na terenie obu Ameryk
– bawełna – znalazła doskonałe warunki do uprawy na terenach Ameryki Północnej
– trzcina cukrowa – wywieziona za ocean znalazła tam doskonałe warunki do uprawy

3. Pierwsze konie na obu kontynentach półkuli zachodniej przywędrowały wraz z konkwistadorami, wcześniej jako zwierzęta nieznane, wywoływały popłoch wśród Indian

4. Indyki – dziś symbol w Ameryce za sprawą „Święta Dziękczynienia” indyk jest rodowitym Amerykaninem, to właśnie z tamtych rejonów świata trafił na wiele stołów.

5. Tytoń – przekleństwo wielu ludzi, choć wiele śladów wykazuje obecność tytoniu poza kontynentem amerykańskim na wie lat przed Kolumbem, świadczyć to może tylko o tym, że w Ameryce bywano na wiele lat przed datą odkrycia.

6. Odkrycie Ameryki potwierdziło kulistość ziemi o czym wspomniał Mikołaj Kopernik w swoim dziele.

Kolonizacja Ameryki Północnej

Nowa ziemia odkryta na półkuli północnej potrzebowała zagospodarowania. Do walki o wpływy przystąpiły państwa europejskie, zwłaszcza te które posiadały dobrze rozbudowaną flotę. Bogatsze i większe państwa jak Hiszpania, Portugalia, Anglia i Francja swoją dominację uzyskiwały siłą, przy użyciu wojska.
Mniejsze państwa jak Holandia, Dnia, Szwecja swoją ekspansję ograniczały głównie w oparciu o handel.

Państwa kolonialne w XVII wiecznej Ameryce Północnej

1. Hiszpania – rejon południowy Ameryki Północnej zdominowany był przez Hiszpanów
2. Francja – północne rejony wschodniego wybrzeża znajdowały się w rękach francuskich
3. Anglia – środkowa część wschodniego wybrzeża to dominacja Anglii
4. Szwecja, Dania – te dwa państwa posiadały niewielkie obszary wpływów w rejonach zdominowanych przez Anglię

Na przestrzeni XVIII wieku układ sił na kontynencie zmieniał się doprowadzając w konsekwencji do podziału strefy wpływów pomiędzy Anglię i Hiszpanię

Kolonizacja Ameryki Południowej

W przeciwieństwie do swojej północnej siostry, Ameryka Południowa została podzielona pomiędzy dwa państwa
– Hiszpania – strefa największych wpływów obejmowała ziemie na zachodnim wybrzeżu i północnym wybrzeżu
– Portugalia – obszar jej wpływów dotyczył głównie terenów dzisiejszej Brazylii

W przypadkach obu Ameryk największe obszary wpływów widoczne były głównie na terenach wybrzeży, im dalej w głąb lądu tym oddziaływanie było mniejsze lub nie było go wcale.

Zdominowanie kolonizowania obu Ameryk przez kilka państw europejskich przełożyło się na przeniesienie języków europejskich na obszar obu kontynentów’

1. Język hiszpański – zdominował większość obszarów południowego kontynentu i znaczą część północnego.

2. Język portugalski – zadomowił się na obszarze dzisiejszej Brazylii

3. Język angielski – po wyparciu Francuzów, Duńczyków i Szwedów język angielski rozprzestrzenił się na prawie cały obszar Ameryki Północnej

4. Język francuski – jedyną pozostałością pobytu Francuzów na terytorium Ameryki Północnej jest obecność języka francuskiego w 3 prowincjach dzisiejszej Kanady.
W pozostałych 10 prowincjach dominuje język angielski

Polacy na nowym lądzie

– 1585 za tą datę przyjmuje się pojawienie pierwszych Polaków na ziemi Ameryki Północnej, było ich dwóch, parali się smolarstwem
– 1608 rok wtedy odnotowano przybycie do miasta Jamestown grupy ośmiu Polaków, jako nieliczni na tych ziemiach posiadali umiejętności produkcji smoły, dziegciu, mydła.
– Krzysztof Arciszewski, uznawany jest za pierwszego Polaka, którego noga stanęła na ziemiach Ameryki Południowej miało to miejsce w XVII wieku
– Zygmunt Szkop – w latach 1646-1654 pełnił urząd generalnego gubernatora posiadłości holenderskich w Brazylii
– ksiądz Wojciech Męciński – jezuita przybyły w 1631 roku na misje do Brazylii
– XIX wiek kiedy Polska znajdowała się pod zaborami wielu Polaków udawało się na emigrację i osiedlało w Stanach Zjednoczonych i w Brazylii
– 10 600 000 tyle według szacunków liczy Polonia w USA
– 1 900 000 tyle liczy Polonia w Brazylii
– 1 000 000 tyle liczy Polonia w Kanadzie

Odkrycie nowych ziem położonych w obu Amerykach przyczyniło się do zmiany oblicza Europy i całej reszty świata. Nowe miejsca pozyskiwania surowców, nowe miejsca zbytu produktów to tylko jedne z dwóch głównych sił napędowych świata.
Gdyby nie Kolumb, czas w którym działał i to co po jego odkryciu nastąpiło kto wie jakby potoczyły się losy świata i w jakim miejscu byli byśmy dziś.

Na koniec należy napisać, trochę przewrotnie, że największym przegranym odkrycia Ameryki był Krzysztof Kolumb, nie dotarł bowiem do Indii i tym sposobem nie odkrył nowej drogi do nich prowadzącej.