Ciekawostki

15 Ciekawostek o Janie III Sobieskim

Jan III Sobieski
artysta: Daniel Schultz / źródło: Muzeum Narodowe w Warszawie / Wikipedia

Jan III Sobieski był królem Polski i wielkim księciem litewskim od 1674 roku aż do śmierci. Oto ciekawostki o Janie III Sobieskim.

1. Urodziny Jana Sobieskiego

Jan Sobieski urodził się 17 sierpnia 1629 roku jako jedno z siedmiorga dzieci Jakuba Sobieskiego i Zofii Teofili z Daniłowiczów. Jego rodzice zaliczani byli do rodu magnackiego. Ojciec Jakub był działaczem politycznym, pod koniec życia sprawował urząd kasztelana krakowskiego. Matka była zaś córką wojewody ruskiego spokrewniona z rodem Żółkiewskich z którego wywodził się hetman wielki koronny Stanisław Żółkiewski.

2. Wykształcenie Jana Sobieskiego

Ojciec przyszłego króla przykładał wielką wagę do kształcenia swoich dzieci. Od najmłodszych lat uczeni byli między innymi języków obcych.

Edukację rozpoczął od Kolegium Nowodworskiego w Krakowie. Następnym etapem kształcenia była Akademia Krakowska. Po studiach wraz z bratem podróżował po Europie. Podczas podróży pogłębiał wiedzę zwłaszcza związaną ze sztuką wojenną. Odwiedzając dwory znamienitych władców i możnych współczesnej mu Europy doskonalił umiejętności językowe wyniesione z lat wczesnego dzieciństwa i młodości. W trakcie podróży utrzymywał kontakty z wieloma znanymi uczonymi tamtego okresu.

3. Początek wojskowej kariery przyszłego króla

Powrót do kraju po europejskich wojażach w roku 1648 zaowocował rozpoczęciem kariery wojskowej. Jan Sobieski zaciągnął się do wojska i jako rotmistrz stanął na czele chorągwi husarskiej.

4. Bitwy w których brał udział Jan Sobieskiego

Szlak bojowy młodego Sobieskiego prowadził przez wiele większych i mniejszych potyczek i bitew z różnymi przeciwnikami. Wśród nich wymienić można: Zborowiec, Zbaraż, Beresteczko, Batoh, Żwaniec,

5. Epizod szwedzki

W 1655 roku podczas potopu szwedzkiego Jan Sobieski wymówił posłuszeństwo królowi Janowi II Kazimierzowi i przeszedł na stronę króla szwedzkiego Karola X Gustawa. Uznany został za zdrajcę. Będąc dowódcą wojska kwarcianego wraz ze swoim zwierzchnikiem Aleksandrem Koniecpolskim złożył 16 października 1655 przysięgę na wierność Szwedom. Epizod szwedzki zakończył się 24 marca 1656 roku powrotem na polską stronę i oddaniem się pod wodzę Stefana Czarnieckiego.

6. Ślub z Marysieńką

W maju 1665 roku bierze ślub z wdową po zmarłym Janie Sobiepanie Zamojskim. Sobieski poznał Marię Kazimierę d’Arquien de la Grange w 1655 nawiązując z nią romans. Maria Kazimiera przeszła do historii jako Marysieńka Sobieska.

7. Tytuł marszałka wielkiego koronnego

17 stycznia 1665 roku laskę marszałkowską odebrano Lubomirskiemu przekazano w ręce Jana Sobieskiego.

8. Jan Sobieski hetmanem wielkim koronnym

5 lutego 1668 Sobieski został hetmanem wielkim koronnym. Dzierżąc buławę hetmańską w połączeniu z z wcześniej przyznaną laską marszałkowską dało to Sobieskiemu bardzo duże wpływy w Rzeczpospolitej.

9. Jan III Sobieski – wybór na króla Polski

Po śmierci króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego podczas elekcji 21 maja 1674 roku Jan Sobieski został wybrany na króla Polski.

10. Od elekcji do koronacji

Elekcja Sobieskiego na króla miała miejsce w 1674 roku. Koronacja na króla została przeprowadzona 2 lata później w 1676 roku. Wydarzenia w kraju i ciągłe najazdy ze strony Tatarów i Turków na tyle zaprzątały głowę króla elekta, że symboliczne przejęcie korony królewskiej przeciągnęło się w czasie.

11. Rządy Jana III Sobieskiego

Początek rządów to kontynuacja wojen z Tatarami i Turkami. Rozejm z Turkami w 1676 roku zakończył na pewien czas niebezpieczeństwo z tej strony. Dążenie do odzyskania Prus Książęcych z rąk Brandenburgii nie doszło do realizacji. Uwarunkowania polityczne panujące wówczas w Europie nie pozwoliły na realizację tych planów.

12. Odsiecz wiedeńska

W 1683 roku Sobieski sprzymierzył się z Austrią przeciw Turcji. W wyniku najazdu tureckiego na Austrię Sobieski wyruszył na odsiecz Austriakom. 12 września 1683 roku na czele wojsk sprzymierzonych pokonał Karę Mustafę w bitwie pod Wiedniem. Następstwem zwycięskiej bitwy było przystąpienie Rzeczpospolitej do Ligi Świętej prowadzącej wojnę z Turcją. Ostatecznie potyczki z Imperium Osmańskim zakończyło się podpisaniem pokoju w Karłowicach w 1699 roku. Pokój zawarto po śmierci króla.

13. Śmierć Jana III Sobieskiego

Nadwyrężone wieloma wojnami zdrowie króla odmówiło mu posłuszeństwa i 17 czerwca 1696 Jan III Sobieski zmarł. Jedną z przyczyn był syfilis, z którym Sobieski walczył od kilku lat. Król zmarł w Pałacu w Wilanowie, który wzniósł dla siebie i dla Marii Kazimiery.

14. Jan Sobieski „Lwem Chocimskim”

Stoczona pod Chocimiem po raz drugi bitwa, zakończyła się pokonaniem Turków. Tym razem dowodził hetman wielki koronny Jan Sobieski. Równowaga sił mogła doprowadzić do różnego rozstrzygnięcia. Polskim wojskom sprzyjała tym razem mroźna pogoda, która osłabiła morale i waleczność Turków. Pokonani w kolejnej bitwie przez wojska Sobieskiego nawali go „Lwem Chocimskim” Można by wywnioskować, że pomimo przegranej docenili umiejętności Sobieskiego. Bitwa miała miejsce 11 listopada 1673 roku.

15. Husaria złoty oręż Jana III Sobieskiego

Historia powstania ciężkiej jazdy wyposażonej w charakterystyczne szumiące skrzydła jest znacznie wcześniejsza niż panowanie króla Jana III Sobieskiego to dzięki niej odnosił on swoje największe triumfy bitewne z bitwą pod Wiedniem na końcu.