Co to jest sarkazm? Sarkazm, a ironia.

Sarkazm to specjalna forma wypowiedzi, która w niebezpośredni sposób może świadczyć o niezadowoleniu lub negatywnym stosunku osoby mówiącej do czegoś lub kogoś. Sarkastyczna wypowiedź może również wyrażać krytykę na temat zaistniałej sytuacji lub stanu. Sarkazm, a raczej bardziej odpowiednia w takiej sytuacji ironia, może być też częścią dowcipnej wypowiedzi, ale musi być wtedy umiejętnie zastosowana. Zobacz też co to jest ironia.

Ze stosowaniem sarkazmu w swoich wypowiedziach powinno się raczej uważać i go nie nadużywać, ponieważ w wielu sytuacjach może on zostać odebrany jako brak grzeczności lub kultury. Sarkazm jest też formą wypowiedzi, która może wydać się złośliwa, uszczypliwa i wyjątkowo nieuprzejma. Czasami lepiej dwa razy się zastanowić, czy nasz sarkastyczny komentarz jest na miejscu i nikogo nie urazi.

Sarkazm a ironia

Często ironia i sarkazm są błędnie identyfikowane jako ta sama forma wypowiedzi. Nie jest to do końca prawda. Te dwa pojęcia nieco się od siebie różnią i w rzeczywistości nie oznaczają dokładnie tego samego. Raczej nie powinno się ich stosować zamiennie z uwagi na nasilenie emocji jakie towarzyszy obu różnym wypowiedziom.

Sarkazm jest bowiem wypowiedzeniem, które niesie za sobą duży negatywny ładunek emocjonalny, a tego typu wypowiedź nie może raczej brzmieć pozytywnie. Sarkastyczne stwierdzenie stanowi przytyk, niemiły komentarz, który ma za zadanie w złośliwy sposób wytknąć komuś wadę lub złe zachowanie.

Ironia natomiast cechuje się znacznie mniejszymi pokładami negatywnych emocji. Można powiedzieć, że ironia to taki lekki sarkazm. Również bywa uszczypliwa, ale nie powoduje narastania napięcia i raczej nie sprawi nikomu przykrości. Oba wypowiedzenia opierają się na zamierzonej niezgodności, która podkreśla jakąś cechę lub sytuację. Człowiek przeżywa w życiu różne emocje, które wyraża na przeróżne sposoby : mimikę twarzy, uśmiech, płacz, ruchy, a przede wszystkim słowa.

Emocje towarzyszące nam na co dzień mogą być zarówno neutralne lub pozytywne jak i negatywne, a wszystkie uczucia można wyrazić poprzez swoją nacechowaną emocjonalnie wypowiedź. Dzięki naszej mimice, ruchom a także językowi inni ludzie dostają sygnał, w jakim nastroju aktualnie się znajdujemy.

Sarkazm i ironia to ciekawe narzędzia słowne, które nie wyrażają emocji w sposób dosłowny. Rozmówca musi czasami domyślać się, o co tak naprawdę chodziło osobie, która wypowiedziała ironiczne zdanie.

Sarkazm odróżnieniu od ironii nie może być jednak w żadnym stopniu nacechowany pozytywnie. Sarkastyczna wypowiedź zazwyczaj niesie za sobą duże pokłady złośliwości, goryczy i złości. Dlatego, jeżeli nie chcemy w żaden sposób urazić naszego rozmówcy, to lepiej unikajmy stosowania tego nieprzyjemnego zabiegu słownego. W sytuacji, gdy chcemy delikatnie coś skrytykować lepiej posłużyć się nieco żartobliwą, delikatną ironią, która nikomu nie sprawi żadnej przykrości.

Czy ludzie lubią sarkastyczne osoby?

Każdy z nas z pewnością miał okazję poznać osobę, która nadużywała sarkazmu. Niektórzy nie znają umiaru w stosowaniu sarkastycznych i ironicznych wypowiedzi, co sprawia, że ich rozmówcy nie czują się pewnie w kontakcie z nimi i niespecjalnie lubią z nimi przebywać.

Ciężko jest lubić osobę, z którą ma się wrażenie, że pozjadała wszystkie rozumy, bez przerwy się wywyższa i naśmiewa się z pozostałych uczestników rozmowy. Takie właśnie wrażenia może pozostawić po sobie ktoś, kto bez przerwy używa sarkazmu.

Nie zawsze takie wypowiedzi są odbierane negatywnie, ale jeśli sarkazm wkrada się nawet do istotnych rozmów na poważne tematy, to taką osobę, a raczej jej zachowanie, naprawdę ciężko tolerować. Wbrew pozorom, sarkazm potrafi naprawdę zranić druga osobę.

Zakamuflowany przytyk czasami boli znacznie bardziej niż prawda powiedziana prosto w oczy. Osoby, z których inni się naśmiewają, nawet w tak zawoalowany sposób, jakim jest stosowanie sarkastycznych wypowiedzi, czują się naprawdę niekomfortowo, co może mieć znaczny wpływ na ich zdrowie psychiczne. Dlatego zanim zastosujemy wobec kogoś uszczypliwy komentarz, zawsze warto pomyśleć o tym, czy aby na pewno nikogo to nie urazi.

Sarkazm oznaką inteligencji?

Niektórzy twierdzą, że osoby stosujące sarkastyczne wypowiedzi to osoby wyjątkowo inteligentne. Stwierdzenie to faktycznie może mieć pewne odzwierciedlenie w rzeczywistości, ponieważ stosowanie tego typu wypowiedzi wymaga błyskawicznego kojarzenia zaistniałych faktów, a także szybkiej reakcji. Ironiczne wypowiedzi mogą się także kojarzyć z osobliwym poczuciem humoru.

Ironia jest także stosowana w dziełach literackich, filmach, a nawet sztukach literackich. Autorzy, którzy umiejętnie posługują się tym środkiem słownym potrafią tworzyć prawdziwe dzieła sztuki, które jednocześnie nikogo nie obrażają.

Nie sztuka stworzyć przecież parodię, po której obejrzeniu wszyscy poczują się dotknięci. Ironia jest też często wykorzystywana przez dziennikarzy, którzy stosują ją w felietonach i polemikach prasowych. Ironia to całkiem przydatne narzędzie do wyrażania krytyki w delikatny sposób, jednak tylko wtedy, gdy potrafimy ją umiejętnie zastosować. Sarkazm faktycznie może być oznaką inteligencji, ale tylko w przypadku, gdy osoba, która go używa, robi to w sposób grzeczny i przemyślany.

Czytaj dalej: ciekawostki psychologiczne o ludziach