Ciekawostki

Co to jest laktoza? Na czym polega nietolerancja laktozy?

mleko

Laktoza jest substancją, która w sposób naturalny występuje wyłącznie w mleku ssaków. Znajdziemy ją nie tylko w mleku krowim, kozim czy owczym, ale również w mleku kobiety.

Laktoza jest bowiem cukrem mlecznym, składającym się z glukozy i galaktozy. Wielką zaletą laktozy jest to, że stanowi źródło dobrze przyswajalnej energii, co jest niezwykle cenne zwłaszcza dla małych dzieci wszystkich ssaków, w tym również człowieka. Ponadto, laktoza wspiera rozwój zmysłu smaku, reguluje łaknienie oraz cała gospodarkę hormonalną.

Posiada ogromną ilość zalet i wykorzystywana jest na szeroką skalę. Jednak do jej strawienia potrzebna jest laktaza, czyli enzym, który rozkłada laktozę na cukry proste.

Gdy w organizmie zabraknie laktazy

Bardzo nieprzyjemną dolegliwością jest całkowity brak lub niedobór laktazy. W takich przypadkach może dochodzić do problemów z trawieniem laktozy, która zaczyna fermentować w jelicie grubym, co powoduje wiele nieprzyjemnych objawów, w szczególności pochodzących ze strony układu trawiennego. Do takich objawów zaliczyć należy przede wszystkim wzdęcia, biegunki, bóle brzucha, nadmierne gazy, a nawet nudności i wymioty.

Stopień nasilenia się tych objawów najczęściej zależy od tego, czy mamy do czynienia z niedoborem czy z całkowitym brakiem enzymu trawiącego cukier mleczny, a także od tego, jak dużo laktozy spożyjemy. Istotne jest tutaj, że objawy mogą pojawiać się nawet kilka lub kilkanaście godzin po spożyciu tego cukru, przez co wiele osób nie łączy ze sobą faktu spożycia laktozy, a pojawienia się nieprzyjemnych objawów.

Na czym właściwie polega nietolerancja laktozy?

Do nietolerancji laktozy najczęściej dochodzi wtedy, gdy mamy do czynienia z niedoborem laktazy, czyli enzymu rozkładającego cukier mleczny. Zdarza się sporadycznie, że niedobór ten jest wrodzony i ma podłoże genetyczne, a wówczas już niemowlę nie jest w stanie przyjmować pokarmu zawierającego laktozę.

W takich wypadkach konieczne jest jak najszybsze włączenie karmienia zastępczego, aby nie doszło do zagłodzenia noworodka. Inną formą jest z kolei niedobór laktazy, który pojawia się wraz z wiekiem. Zdarza się, że wraz z wiekiem obniża się nasza zdolność do produkcji laktazy. Bywa, że dorosły organizm produkuje ilość tego enzymu, która osiąga co najwyżej do 5 % swojej początkowej aktywności.

Kiedy jeszcze miewamy problemy z trawieniem cukru mlecznego?

Zdarza się, że nasz organizm nie jest w stanie wytwarzać odpowiedniej ilości enzymu trawiącego laktozę wyłącznie czasowo. Zdarza się tak na przykład wtedy, gdy przechodzimy infekcje żołądkowo-jelitowe, zwłaszcza spowodowane przez bakterie, mamy do czynienia z zakażeniami pasożytniczymi układu pokarmowego, bądź w przypadku zbyt dużego spożywania alkoholu. Częstym powodem problemów ze strony układu pokarmowego po spożyciu laktozy są niektóre leki, jak choćby antybiotyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne, chemioterapeutyki, czy choćby kwas acetylosalicylowy.

Czasami do takiej czasowej nietolerancji mleka może dochodzić wtedy, gdy przez długi czas stosujemy dietę bezmleczną. To wpływa na zmniejszenie zapotrzebowania organizmu na laktazę i mniejszą jej produkcję. W efekcie, gdy znów zaczynamy spożywać produkty zawierające laktozę, możemy spodziewać się problemów ze strony układu pokarmowego.

W wielu z tych przypadków głównym powodem, dla którego nasz organizm nie jest w stanie strawić laktozy jest uszkodzenie kosmków jelitowych i nabłonka, który wyściela jelita. Warto mieć tego świadomość zwłaszcza wtedy, gdy np. po długotrwałym zażywaniu leków czy infekcji żołądkowo-jelitowej będziemy układać dla siebie jadłospis.

Jak możemy przekonać się, czy cierpimy na nietolerancję laktozy?

W celu upewnienia się, czy nasze problemy zdrowotne są rzeczywiście wywołane przez cukier mleczny możemy wykonać kilka podstawowych badań. Najprostszym sposobem może być krótkotrwała dieta eliminacyjna.

Zgodnie z nią, przez około 4-5 tygodni należy unikać produktów, które mogą zawierać laktozę. Jest to jednak bardzo niejednoznaczna metoda i nie daje ona pewnej odpowiedzi. Innymi sposobami jest test doustnego obciążenia laktozą, zgodnie z którym po podaniu doustnie laktozy należy zbadać poziom glukozy we krwi. Badanie pH stolca może wskazać, czy mamy zakwaszony organizm.

Niestrawiona laktoza powoduje zakwaszenie, które z pewnością będzie widoczne w tym badaniu, jednak warto wcześniej również wykonać to badanie by upewnić się, czy już przed spożyciem laktozy nie cierpimy z powodu zbytnio zakwaszonego organizmu. Najbardziej pomocnym i nieinwazyjnym badaniem wydaje się być jednak wodorowy test oddechowy. Polega on na podaniu określonej dawki laktozy. Jeśli będzie nietrawiona, w procesie fermentacji wytworzy się duża ilość wodoru, który wydalany będzie drogami oddechowymi.

W calu okiełznania problemów z nietolerowaniem laktozy konieczna może okazać się dieta eliminacyjna. W większości przypadków jest to krótkotrwała dieta, po której można powrócić do normalnego jadłospisu. Stosować dietę trzeba przez okres, w którym kosmki jelitowe oraz nabłonek jelit będą się regenerować. W przypadku wrodzonego braku laktazy, lekarz może zalecić przyjmowanie suplementów zawierających ten enzym. Wówczas trawienie laktozy nie będzie sprawiało problemów.

One thought on “Co to jest laktoza? Na czym polega nietolerancja laktozy?

  • Ojj czasami na wakacjach zdarzyło się, że miałam dostać kawę z mlekiem bezlaktozowym, a było normalne i później moje jelita szalały. I przez kilka następnych dni trochę mnie brzuch pobolewał. Dlatego profilaktycznie co kilka miesięcy robię dłuższą kurację.

Komentarze są wyłączone.