100 Fascynujących Ciekawostek o Jeżach

Jeże to małe, kolczaste ssaki, które cieszą się dużą popularnością wśród miłośników zwierząt na całym świecie. Charakteryzują się one charakterystycznymi kolcami, które pełnią rolę ochronną przed drapieżnikami, oraz miękkim futrem w kolorze brązowym lub szarym. Ze względu na swoją niezwykłą urodę oraz przyjazne usposobienie, jeże często są trzymane jako zwierzęta domowe.

Jeż to gatunek ssaka z rodziny jeżowatych. Aktualnie rozróżnia się czternaście gatunków jeży. Co warto o nich wiedzieć? Poniżej znajduje się sto ciekawostek na temat jeży.

1. Jeże są spokrewnione z myszoryjkami, ryjówkami oraz kretami.

2. Ssaki te naturalnie występują w Europie, Azji i Afryce. Można je również spotkać w Nowej Zelandii, ale tam zostały sztucznie introdukowane.

3. Największym zagrożeniem dla jeża jest działalność człowieka, dlatego szacuje się, że w kolejnych latach populacja jeży będzie coraz niższa.

4. W Europie powstaje coraz więcej inicjatyw, których celem jest ratowanie jeży. W Polsce coraz popularniejsze jest budowanie domków dla jeży, w których bezpiecznie moga one spędzić okres zimowy.

5. Jeże zapadają w sen zimowy. Kiedy temperatura wynosi około dziesięciu stopni, jeże chowają się do norek, w których panuje stała temeratura i tam oczekują na wiosnę.

6. Jeże wyróżniają się przede wszystkim dzięki kolcom, które mają około trzech centymetrów długości. Każdy jeż ma ich na sobie kilka tysięcy i stanowią one ochronę przed drapieżnikami, które chciałyby zaatakować jeża.

7. W Europie średnio ginie około 9 tysięcy jeży rocznie, natomiast w Wielkiej Brytanii nawet do 100 tysięcy w skali roku.

8. Jeże najczęściej giną pod kołami samochodów.

9. Ciąża jeża trwa od pięciu do sześciu tygodni, a po tym czasie na świat przychodzi od jednego do pięciu małych jeżyków. Na początku są one w pełni zależne od matki, a oczy otwierają dopiero po trzech tygodniach.

10. Głównymi elementami diety jeża są owady, ślimaki i myszy. Są one jednak w stanie zjeść również żmiję zygzakowatą i to właśnie stąd wzięła się ich nazwa. Słowo „jeż” wywodzi się z języka prasłowiańskiego i pierwotnie oznaczało żmiję.

11. Jeże zazwyczaj są aktywne nocą, a w ciągu dnia zaszywają się w swoich norkach, unikając kontaktu z innymi drapieżnikami. Największym zagrożeniem dla nich w świecie przyrody są lisy.

12. Jeże są w stanie przebiec nawet pięć kilometrów bez odpoczynku, co jest wielkim wyczynem w przypadku tak malutkich zwierząt.

13. Badania wykazują, że pierwsze jeże istniały na świecie już około trzydziestu milionów lat temu.

14. Jeże wyposażone są w trzydzieści sześć zębów. Dzięki nim są w stanie poradzić sobie z rozdrabnianiem pokarmu.

15. Jeże należą do zwierząt, które budzą sympatię ludzi i są kojarzone ze sprytem oraz mądrością. W związku z tym bardzo często pojawiają się jako główni bhaterowie bajek dla dzieci, a nawet w poważanych dziełach literackich. O jeżach wspominał sam William Szekspir w swoim dziele pod tytułem „Sen nocy letniej”.

16. W Europie panuje coraz większa moda na posiadanie udomowionych jeży. Jest to jednak zakazane w kilku stanach w Stanach Zjednoczonych, ponieważ to właśnie człowiek jest obarczany odpowiedzialnością za to, że populacja jeży sukcesywnie się zmniejsza.

17. Jeże korzystają głównie z węchu i słuchu, natomiast cechują się bardzo slabym wzrokiem. Węch pozwala im błyskawicznie wyczuć niebezpieczeństwo i w porę zareagować, co najczęściej oznacza ucieczkę.

18. W dawnych czasach igły jeża były używane do zabiegów polegających na zszywaniu skóry. Przed wynalezieniem prawdziwych igieł, te uznawano za idealne w tym zakresie.

19. Jeszcze kilkaset lat temu w Polsce uważano, że jeśli jeż mieszka w pobliżu czyjegoś domostwa, to jest to symbol szczęścia.

20. Jeże są bardzo towarzyskimi zwierzakami, które szybko przywiązują się do człowieka i z biegiem czasu obdarzają go coraz większym zaufaniem.

21. W Polsce żyją dwa gatunki jeża, a mianowicie jeż zachodni oraz jeż wschodni. Jeż wschodni wyróżnia się białą plamą na piersi. Tą jednak rzadko można zaobserwować, dlatego większość jeży wygląda dla nas tak samo.

22. Badania dowodzą, że jeden gatunek jeża żył w Ameryce Północnej miliony lat temu, ale cała populacja wymarła.

23. Masa ciała jeża może wynosić od pół kilograma do nawet dwóch kilogramów. Ich ciała są krępe i mocne, a poza kolcami wyróżniają się wydłużonym ryjkiem. Ich oczy są małe i mają czarny kolor.

24. Kolce jeża są przekształconymi włosami, których głównym budulcem jest keratyna. Nie są one trujące ani nawet zbyt ostre, ale skutecznie odstraszają więkoszość drapieżników. Poza nimi jeże nie mają żadnej innej możliwości, żeby się przed nimi bronić.

25. Przestraszonego jeża można poznać po tym, że zwija się w kolczastą kulkę i wydaje z siebie głośne dźwięki, które przypominają posapywanie.

26. Pustynne jeże ze względu na temperaturę mają znacznie mniej kolców, dlatego często nie są w stanie odstraszyć wroga swoim wyglądem. W rezultacie jedyną szansą na przeżycie w kontakcie z innym drapieżnikiem jest dla nich ratowanie się ucieczką. Jednym z gatunków pustynnych jest piaskojeż etiopski.

27. Jeże są odporne na jad węży. Mogą przeżyć ukąszenie wielu gatunków, które stanowią zagrożenie dla wszystkich innych stworzeń.

28. Populacja jeży jest szczególnie niska na obszarach, na których żyją borsuki. Dzieje się tak, ponieważ dzięki długim pazurom borsuki potrafią rozprawić się z jeżami, mimo kolców.

29. Jeże są bardzo skuteczne w zwalczaniu populacji szkodników roślin uprawnych. Jeśli jednak na ich terenie zabraknie robaków, dżdżownic i ślimaków, mogą jeść nawet płazy, jaja ptaków czy padlinę. Jak się okazuje, bardzo przepadają również za kocią karmą.

30. Jeże z bajek dla dzieci bardzo często kojarzone są z jabłkami, ale w rzeczywistości w ogóle ich nie jedzą. Mit ten stworzył Pliniusz Stary, czyli rzymski hisoryk, który twierdził, że jeże robią sobie zapasy jabłek na zimę.

31. Uważa się, że jedzenie jabłek w przypadku jeży nie jest najlepszym pomysłem. Jeśli jednak ktoś chce zaserwować im właśnie ten owoc, powinien on być drobno pokrojony i całkowicie pozbawiony pestek.

32. Od lat pięćdziesiątych do lat osiemdziesiątych XX wieku jeż był nieoficjalnym symbolem NATO. Miał on symbolizować przyjazne nastawienie, ale również możliwość skutecznej obrony w razie konieczności.

33. Kolce jeża posiadają komory powietrze, które zapewniają zwierzęciu wyporność. Dzięki temu jeże z łatwością utrzymują się na powierzchni wody i są dobrymi pływakami. Najlepiej w tym wypadku radzą sobie jeż europejski, afrojeż białobrzuchy, indyjski jeż uszaty oraz stepojeż uszaty.

34. Starożytni Persowie uważali jeże za święte zwierzęta. Wierzono, że zostały one zesłane na świat, aby nieść prawdę i światło. Ceniono je również za to, że likwidowały szkodniki.

35. Średnia długość życia jeża wynosi nieco ponad trzy lata, ale jest to głównie spowodowane przez czynniki zewnętrzne.

36. W Danii przeprowadzono sekcje zwłok jeży, z których wynikało, że niektóre osobniki żyły nawet kilkanaście lat.

37. Jeże mogą mieć od trzech do ośmiu tysięcy kolców, co jest zależne od konkretnego gatunku.

38. W sytuacji skrajnego zagrożenia jeże otrafią bardzo głośno wrzeszczeć.

39. Jeże nie posiadają zębów mlecznych, a to oznacza, że utracone zęby już nigdy im nie odrastają.

40. Jeże europejskie są objęte częściową ochroną gatunkową.

41. 10 listopada to oficjalny Dzień Jeża.

42. W trakcie całego swojego życia jeże aż trzy razy zmieniają kolce. Na oczątku są one białe i miękkie, ale z czasem na ich miejsce wyrastają kolce ciemniejsze i twarde.

43. Noworodki jeża są różowe i mają tylo sto jasnych kolców.

44. Jeże nie tolerują laktozy, a spożywanie mleka może nie tylko podrażnić ich żołądek, ale nawet doprowadzić do zmniejszenia się odporności.

45. Ludzie, którzy chcą przyciągnąć jeże do swoich ogrodów, powinni wykorzystywać do tego specjalne mleko dla kocich noworodków, które w ogóle im nie szkodzi.

46. W każdym województwie w Polsce funkcjonuje tak zwany Opiekun Jeży, z którym można się skonsultować, jeśli natrafimy na jeża. Powinno się to robić zwłaszcza zimą, ponieważ w trakcie hibernacji jeże są bezbronne.

47. W czasie hibernacji obniża się temperatura ciała jeża, jego serce bije wolniej, a potrzeby fizjologiczne komletnie zanikają.

48. Jeż jest jedynym ssakiem, który poluje na ropuchę, ponieważ jest całkiem odporny na jej jad.

49. Jeże są świetnymi wspinaczami, a ostre pazurki sprawiają, że potrafią osiągnąć dużą wysokość mimo krępej budowy.

50. Jeże bardzo szybko dostosowują się do zastanych warunków, dlatego można je spotkać zarówno w lasach, ogrodach i parkach, jak i na polach czy nawet starych cmentarzach.

51. Jeże są w stanie przejść kilka kilometrów w poszukiwaniu jedzenia, ale najczęściej żerują w promieniu kilkuset metrów od swojej norki.

52. Jeśli jeż powącha coś o drażniącym go zapachu, produkuje ślinę, którą opluwa swoje kolce.

53. Jeże należą do zwierząt bardzo wybrednych pod względem smaku i nawet głodne jedzą tylko to, co im smakuje.

54. Kryjówki jeża najczęściej znajdują się w stertach liści lub chrustu. Zdarza się jednak, że jeże urządzają się w stodołach i stajniach.

55. Jeśli w trakcie hibernacji temperatura otoczenia jest zbyt niska, system nerwowy jeża otrzymuje sygnał, dzięki któremu przyśpieszona zostaje przemiana materii.

56. W pierwszych tygodniach życia jeżyki są karmione mlekiem matki, a później zaczyna je ona wyprowadzać na nocne spacery, podczas których uczą się polować.

57. Samica po około 8 tygodniach przegania młode, a często jest już wtedy w kolejnej ciąży i musi przygotować miejsce dla kolejnego pokolenia.

58. Samiec zajmuje się zapołodnieniem, a później w ogóle nie uczestniczy w opiece nad dzieckiem. Większość jeżyków nie ma więc żadnego kontaktu ze swoim ojcem.

59. Jeże rosną przez całe życie, dlatego im dłużej żyją, tym większe osiągają rozmiary.

60. Duży zapas tłuszczu sprawia, że w trakcie hibernacji jeże są odporniejsze na niską temperaturę.

61. Gatunkiem jeża, który został udomowiony i od kilku lat zdobywa coraz większą popularność jako zwierzę domowe, jest jeż pigmejski.

62. Jeże pigmejskie żyją od pięciu do sześciu lat i nie potrzebują towarzystwa innego przedstawiciela swojego gatunku. Bardzo szybko przywiązują się do człowieka.

63. Jeże pigmejskie po jakimś czasei zaczynają reagować na własne imię, a niektóre można nauczyć podawania łapki.

64. Domowe jeże powinny mieć zapewnioną wysoką temperaturę. Kilka godzin w temperaturze poniżej 22 stopni Celsjusza stanowi dla nich niebezpieczeństwo.

65. Domowe jeże potrzebują miejsca, w którym będą mogłu spokojnie spać. Dość powszechne są domki wyposażone w małe śpiworki lub kocyki.

66. Domowe jeże bardzo chętnie trenują, dlatego często zapewnia im się takie same kołowrotki, jak chomikom.

67. Jeże uwielbiają kąpiele piaskowe, dlatego w warunkach domowych warto raz na tydzień dawać im miseczkę z duchym piaskiem.

68. Aż osiemnaście godzin w ciągu dnia jeże spędzają na spaniu.

69. Na ciele dzikiego jeża może znajdować się nawet do pięciuset pcheł, a także dziesiątki kleszczy. Jeśli człowiek chce im pomóc, powinen podnosić je przrz ręcznik lub jakąś gruba tkaninę.

70. Jeśli ktoś chce pomóc jeżowi szybciej przejść przez ulicę, powinien postawić go w takiem kierunku, w jakim zmierzał. W przeciwnym razie zawróci.

71. Jeden miot jeży może mieć nawet kilku ojców.

72. Jeże w momencie zagrożenia potrafią szybko biegać. Badania dowodzą, że rozwijają prędkość do 9 kilometrów na godzinę.

73. Jeże mają wielki apetet, a w ciągu jednej nocy zjadają nawet do dwustu owadów.

74. Człowiek nie powinien zabierać jeża do domu w okresie zimowym. O wiele lepszym rozwiązaniem jest zapewnienie jeżom warunków na zewnątrz. Jeśli jeż nie zapadnie w sen zimowy, to w warunkach domowych przytyje i stanie się zupełnie niewydolny środowiskowo.

75. Jeż jest największym ssakiem owadożernym w Polsce.

76. Jeże są wyposażone w specjalny układ mięśniowy, który sprawia, że w momencie zagrożenia mogą nastroszyć swoje kolce i wyglądać znacznie groźniej.

77. Jeże z albinizmem to rzadkość. Mają one całkiem białe kolce, a często również czerwone oczy, ponieważ cierpią one na niedobór lub brak pigmentu.

78. Gody w świecie jeży są bardzo nerwowe. Samica stroszy kolce, a samiec kilkanaście razy ją okrąża. Dopiero kiedy kolce zajmą standardową pozycję, dochodzi do zbliżenia między jeżami.

79. Kleszcze i pajęczaki, którycj jeż może mieć na sobie dziesiątki, mogą doprowadzić do jego osłabienia, a nawet do śmierci. Jeże nie są w stanie wydrapać ich spod kolców.

80. W dawnych czasach krew, niektóre części ciała oraz prochy jeży były wykorzystywane do produkcji lekarstw. Z kolei tylna ćwiartka tułowia ssaka zmieszana z żywicą lub smołą miała bardzo przyśpieszać porost włosów.

81. W starożytnym Rzymie jeże celowo były hodowane ze względu na swoje mięso oraz igły, z których produkowano wrzeciona.

81. W starożytności igły jeży były mocowane na wymionach bydła. Miały one odstraszać cielęta i zniechęcać je do picia mleka, które było zarezerwowane dla ludzi.

82. W ciągu dnia jeże widzą tylko na odległość trzydziestu metrów, a nocą znacznie mniejszą, bo dochodzącą jedynie do dwunastu metrów.

83. Jeże uwielbiają słodki smak, natomiast fatalnie reagują na pożywienie o smaku gorzkim lub kwaśnym.

84. Organ Jacobsona jest w przypadku jeży dodatkowym organem zmysłu. To właśnie za jego sprawą zwierzęta te reagują ślinieniem się na niektóre smaki i intensywne zapachy. Ludzie błędnie odczytują to zjawisko jako wściekliznę.

85. Kolce działają u jeża również jako amortyzator, dzięki czemu nie dzieje mu się krzywda, jeśli spadnie z dużej wysokości.

86. Po wszelkich urazach kolce jeża ulegają powolnej regeneracji.

87. Jeż będący pod opieką człowieka nie powinien jeść tego, co na wolności, ponieważ robaki i ślimaki są żywicielami endopasożytów.

88. Udomowione jeże mogą jeść wołowinę, drób, ryby, jaja kurze ugotowane na twardo lub owoce i warzywa. Najlepszym napojem będzie dla nich zwykła woda.

89. Jeże w domu powinny dostawać kości do obgryzienia, ponieważ dzięki temu niwelują kamień nazębny.

90. Jeże najwięcej polują jesienią, ponieważ muszą stworzyć warstwę ochronną z tłuszczu na czas zimowy.

91. Ponad połowa jeży w Europie nie jest w stanie przetrwać swojej pierwszej zimy w życiu.

92. Zahibernowanego jeża pod żadnym pozorem nie wolno budzić, ponieważ może się to skończyć jego śmiercią. Znalezionego jeżyka należy wówczas zabezpieczyć i przykryć liśćmi, aby bezpiecznie dotrwał do momentu, kiedy temperatura wyniesie powyżej 15 stopni.

93. W dzisiejszych czasach jeże coraz odważniej zbliżają się do siedlisk ludzi i żerują w okolicach śmitników, ale jest to dla nich niezdrowe, a często bardzo niebezpieczne.

94. Jeże w ogóle nie są agresywne i nie stanowią żadnego zagrożenia dla człowieka.

95. Jeże zostały udomowione już cztery tysiące lat temu.

96. W 2006 roku McDonald’s zmienił ksztalt kubków na lody, ponieważ te wcześniejsze stawały się często przypadkowo pułapkami na jeże. Wchodząc do środka jeże nie klinowały się w środku, co często kończyło się tragicznie.

97. Jeże są samotnikami, dlatego w grupach można je spotkać głównie w okresie godowym.

98. Dzikie jeże pigmejskie to najmniejsza rasa w tej rodzinie.

99. W domowych warunkach jeże uwielbiają się bawić, za to źle znoszą nudę i monotonię.

100. Jeże są bardzo wrażliwe na przeciągi i w domowych warunkach często borykają się z przeziębieniem.