10 zaskakujących ciekawostek chemicznych z życia codziennego

Chemia jest nieodłączną częścią naszego życia. Spotykamy ją w powietrzu którym oddychamy, pożywieniu które spożywamy, a także w każdym produkcie znajdującym się w naszym otoczeniu. Funkcjonowanie organizmu człowieka również opera się na ogromnej ilości procesów i reakcji chemicznych. Rzućmy okiem na kilka prostych przykładów prezentujących chemię w naszym codziennym życiu. Przygodę z chemią w naszym otoczeniu zacznijmy od nas samych.

1. Ludzkie ciało składa się ze związków chemicznych, będących różnorakimi kombinacjami pierwiastków. Podstawowymi elementami w naszym organizmie są węgiel oraz tlen. Inne pierwiastki to: wodór, azot, fosfor, wapń, potas, siarka, magnez itd.

2. Czy wiedziałeś, że magnez jest niezbędny do aż 300 biochemicznych reakcji w naszym organizmie? Jak często w ciągu dnia zmieniają się nasze emocje? Śmiejemy się, kochamy, odczuwamy smutek, stres, czy strach. Za spektrum emocji, które odczuwamy odpowiada chemia, a dokładnie chemiczne przekaźniki nazywane neurotransmiterami, które przenoszą sygnały pomiędzy komórkami naszego mózgu.

3. Wielu z nas uwielbia jeść. Ale co dzieje się z pożywieniem, które trafia do naszego organizmu? Już w momencie pierwszego kęsa ślina człowieka zawierająca enzym amylazę rozpoczyna rozkład węglowodanów. Układ pokarmowy produkuje cały szereg różnych związków chemicznych, które wchodząc w reakcje z pokarmem mają na celu jego prawidłowe trawienie i przyswojenie.

4. Płacz w trakcie krojenia cebuli także jest wywołany przez reakcje chemiczne. W momencie przekrojenia cebuli powstaje kwas sulfenowy. Jest ono odpowiedzialny za lotny gaz S-tlenek propanotiolu, który drażni oczy i stymuluje je do produkcji łez.

5. W ciągu dnia wielokrotnie myjemy dłonie używając mydła. Właściwości mydła do czyszczenia powierzchni opierają się na jego właściwościach emulgacyjnych. Mydła wchodzą w reakcje z cząsteczkami tłuszczu, lub oleju doprowadzając do zawieszania ich w wodzie i uwolnienia z powierzchni czyszczonej.

6. Upływ czasu powoduje, że na produktach metalowych pojawia się rdza. Dzieje się tak w wyniku reakcji utleniania żelaza i jego stopów. Atomy w metalicznym żelazie ulegają utlenieniu i redukcji, co doprowadza do rdzewienia.

7. Kolorowe galaretki spożywcze i żelatyna są przykładami polimerów, które możemy spożywać. Niektóre świeże owoce np. kiwi czy ananas powodują, że galaretki nie tężeją. Dzieje się tak ze względu na zawarte w tych owocach enzymy z grupy peptydaz, które rozkładają białko, przez co uniemożliwiają stężenie galaretki.

8. Obrane lub pokrojone jabłka dość szybko ciemnieją. Spowodowane jest to ciemnieniem enzymatycznym. Zawarte w jabłku bezbarwne związki nazywane fenolami ulegają utlenieniu do chinonów, których barwa jest intensywnie pomarańczowa.

9. Latem często sięgamy po kremy i balsamy zawierające filtr przeciwsłoneczny. Zawierają one organiczne i nieorganiczne związki chemiczne charakteryzujące się właściwościami do rozpraszania promieni ultrafioletowych. Dzięki temu światło UV nie może wniknąć w głąb skóry.

10. Pobudzające działanie kawy opiera się na chemii. Zawarta w niej kofeina wpływa na centralny układ nerwowy poprzez łączenie się z receptorami adenozynowi bez ich aktywacji. Receptory te są odpowiedzialne za monitorowanie poziomu adenozyny. Gdy jej poziom jest zbyt wysoki mózg spowalnia aktywność i powoduje rozszerzanie się naczyń krwionośnych, co sprawia że stajemy się senni.