10 Interesujących Ciekawostek o Bogurodzicy

„Bogurodzica” to średniowieczna polska pieść religijna i jednocześnie najstarszy znany tekst wraz z linią melodyczną. W Polsce ma ona charakter wielkiego symbolu i stanowi ważną część polskiej kultury. Co warto o niej wiedzieć? Poniżej znajdują się wybrane ciekawostki.

1. Pieśń

Chociaż nie wiadomo dokładnie, kiedy powstała ta pieśń, szacuje się, że musiało to nastąpić w XIII albo XIV wieku.

2. Święty Wojciech

Na samym początku XVI wieku tekst „Bogurodzicy” został dołączony do „Statutów” Jana Łaskiego. Znalazła się tam błędna informacja o tym, że autorem tekstu jest święty Wojciech.

3. Hymn

Od XV wieku „Bogurodzica” stanowił hymn państwowy w Królestwie Polskim, a także w Wielkim Księstwie Litewskim. Obecnie jest to wyłącznie pieśń patriotyczna i kościelna.

4. Dwie strofy

„Bogurodzica” podzielona jest na dwie strofy. Pierwsza zwraca się do Maryi Panny, a druga do Jezusa. Została ułożona do znanej wcześniej melodii pieśni rycerskich, którą stworzyli benedyktyni w Alpach, skąd trafiła do Polski.

5. Grunwald

„Bogurodzica” była wykonywana przez żołnierzy, którzy walczyli w bitwie pod Grunwaldem. Oryginalna wersja średniowieczna składała się z dwóch strof, a kolejne zwrotki powstawały z czasem. Dziś jest ich ponad dwadzieścia.

6. Element uroczystej inauguracji

„Bogurodzica” do dziś stanowi bardzo ważny element uroczystej inauguracji roku akademickiego na wyższych uczelniach. Jest to odwołanie do najodleglejszej historii Polski, a także do wiary.

7. Pierwszy zapis

Pierwszy zapis tekstu „Bogurodzicy” pochodzi z 1407 roku i został odnaleziony w drugiej połowie XIX wieku przez kustosza Biblioteki Jagiellońskiej. Tam też jest do dzisiaj przechowywany.

8. Archaizmy

W „Bogurodzicy” występują liczne archaizmy. Należy do nich zaliczyć sam tytuł oznaczający tę, która urodziła Jezusa, a także słowa „Bożyc”, „gospodzin” czy „zbożny”. Odczytanie treści utworu może być wyjątkowo trudne dla tych, którzy nie znają znaczenia archaizmów.

9. Symbolika

Symbolika „Bogurodzicy” była wielokrotnie wykorzystywana przez wielu artystów na przestrzeni lat. Andrzej Panufnik w 1963 roku oparł na jej melodii finał „Sinfonii sacra” z okazji 1000-lecia chrztu Polski. Z kolei dwanaście lat później Wojciech Kilar napisał „Bogurodzicę” na chór i orkiestrę.

10. Analiza historyczna

Dokładna analiza historyczna i stylistyczna budowy „Bogurodzicy” wykazała, że autor doskonale władał językiem polskim z tamtych czasów, korzystając ze środków stylistycznych i zapożyczeń, aby tekst był bardziej artystyczny.