14 intrygujących ciekawostek o Bitwie pod Wiedniem

Bitwa pod Wiedniem rozpoczęła się rano 12 września 1683 r. Wzięły w niej udział wojska polsko-cesarskie pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego oraz armia Imperium Osmańskiego pod wodzą wezyra Kara Mustafy.

Oto garść ciekawostek o tej niezwykle ważnej bitwie:

1. Świadomość zagrożenia ze strony tureckiej przyczyniła się do zawarcia sojuszu między królem Polski Janem III Sobieskim i cesarzem Leopoldem I Habsburgiem w kwietniu 1683 r. Zobowiązywali się oni w nim do wzajemnej pomocy w razie ataku Turków. Stąd obecność Sobieskiego pod Wiedniem.

2. Armia turecka według różnych szacunków liczyła od 140 do 300 tys. żołnierzy. Była największą armią, jaką udało się zebrać Turkom w XVII w. Dowodził nią Kara Mustafa. Wojskami cesarskimi dowodził książę Karol Lotaryński.

3. Wojska Sobieskiego, które wyruszyły w połowie sierpnia spod Krakowa, przesuwały się w imponującym jak na tamte czasy tempie. Pokonywali do 27 km dziennie. Pod koniec sierpnia znaleźli się w ok. 50-kilometrowej odległości od Wiednia. By nie tracić dużo czasu Sobieski zabrał ze sobą tylko lekkie armaty, rezygnując całkowicie z ciężkiej artylerii.

4. Wojska sojuszników połączyły się 3 września nieopodal Tulln nad Dunajem. Głównym dowódcą został wówczas Jan III Sobieski. Pod swoją komendą miał 26 tys. żołnierzy Korony, w tym husarię, ok. 23 tys. żołnierzy austriackich i 29 tys. żołnierzy niemieckich.

5. W początkowych założeniach Sobieskiego bitwa miała rozłożyć się na dwa dni. Pierwszego dnia miał tylko zająć dogodne pozycje, a decydujący atak chciał przeprowadzić dopiero kolejnego dnia. Ok. godz. 16 udało się jednak zająć wszystkie cztery wzgórza nad doliną, w której znajdowali się Turcy.

6. Decydującym momentem bitwy była szarża Sobieskiego, która miała miejsce ok. godz. 18. Brała w niej udział husaria hetmana Mikołaja Sieniawskiego i hetmana Stanisława Jabłonowskiego, pułki dowodzone przez króla oraz kawaleria austriacka i niemiecka. Mogło to być ok. 20 tys. jeźdźców. W pół godziny zadecydowali o losach bitwy.

7. Niemal do ostatniej chwili Jan III Sobieski osobiście prowadził szarżę. Zjechał na bok dopiero na chwilę przed tym, jak wojska chrześcijańskie starły się z wojskami muzułmańskimi.

8. Szacuje się, że w bitwie poległo 15-20 tys. żołnierzy tureckich przy zaledwie 1,5 tys. żołnierzy sojuszniczych. Kara Mustafa zbiegł z pola walki dosłownie w ostatniej chwili, zabierając ze sobą świętą chorągiew Proroka.

9. Po bitwie król Jan III Sobieski napisał dwa listy. Jeden posłany został do papieża Innocentego XI. Zaczynał się od słów „Venimus, vidimus et Deus vicit”, czyli „Przybyliśmy, zobaczyliśmy i Bóg zwyciężył”. Drugi list powędrował do jego żony, królowej Marysieńki.

10. Do klęski tureckiej przyczynił się dowódca Kara Mustafa. Zbagatelizował bowiem doniesienia o nadciągającej odsieczy Sobieskiego. Był pewien, że i tak dysponuje potężniejszą armią i nie musi obawiać się zagrożenia ze strony Polaków.

11. Najbardziej znanym upamiętnieniem bitwy jest obraz Jana Matejki „Jan Sobieski pod Wiedniem”. Powstał w latach 1882-1883. Został wystawiony w Wiedniu 12 września 1883 r., w 200. rocznicę zwycięstwa. W grudniu 1883 r. Matejko wręczył obraz papieżowi Leonowi XIII jako „dar narodu polskiego”. Obecnie znajduje się on w Muzeach Watykańskich.

12. 6 maja 1983 r, wprowadzona została do obiegu okolicznościowa moneta o nominale 50 zł, upamiętniająca bitwę pod Wiedniem. Na rewersie znajduje się popiersie króla Jana Sobieskiego oraz napisy „300 lat odsieczy wiedeńskiej” i „Jan III Sobieski 1674-1696”. Moneta została wycofana z obiegu 1 stycznia 1995 r.

13. 300. rocznicę bitwy pod Wiedniem upamiętniła też Poczta Polska. Wydała z tej okazji serię składającą się z 4 znaczków. Mają one numery katalogowe 2730-2733. Prezentują postać Jana III Sobieskiego. Poczta wydała również blok 123 „Odsiecz Wiedeńska”.

14. „Winged Hussars” szwedzkiego zespołu heavy-metalowego Sabaton traktuje o bitwie pod Wiedniem. Utwór znalazł się na płycie „The Last Stand” z 2016 r.