Bieszczady w jeden dzień – 17 ulubionych miejsc
Bieszczady to malownicze góry w południowo-wschodniej części Polski. Obejmują dwa łańcuchy Karpat, a przez wielu obszar ten uważany jest za najpiękniejszy w całej Polsce. Bieszczady rozciągają się na granicy Polski i Ukrainy, a ich najbardziej malownicza część objęta jest ochroną Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Turyści doceniają ten rejon Polski także ze względu na ceny – znajduje się tu mnóstwo miejsc, które odwiedzić można bezpłatnie lub płacąc niewielką kwotę za bilety wstępu. Przedstawiamy 17 najpiękniejszych miejsc i wyjątkowych atrakcji w Bieszczadach!
1. Jezioro Solińskie
Jedną z największych atrakcji Bieszczad jest Jezioro Solińskie – ogromny zbiornik retencyjny, który powstał w 1968 roku na skutek spiętrzenia wód Sanu. Ogromny akwen może poszczycić się największą pojemnością w całej Polsce! W okolicach Jeziora Solińskiego znajdują się miejscowości wypoczynkowe i uzdrowiska (w tym słynny Polańczyk), a sam zbiornik jest popularnym miejscem do uprawiania różnych sportów wodnych. Ze względu na duże zarybienie wody Soliny doceniane są przez wędkarzy – spotkać tu można m.in. szczupaki, sumy, karpie i sandacze. Specyficzne umiejscowienie jeziora, ciekawa i rozwinięta linia brzegowa oraz stosunkowo silne wiatry sprawiają, że wody zbiornika chętnie odwiedzane są przez miłośników kajakarstwa, żeglarstwa i windsurfingu – warto jednak mieć na uwadze, że żegluga po Solinie wymaga doświadczenia i dużych umiejętności.
2. Zapora w Solinie
W Solinie nad Jeziorem Solińskim znajduje się najwyższa w Polsce betonowa zapora, która ma wysokość 82 metrów i długość ponad 660 metrów. Odwiedzający ją turyści mogą podziwiać wspaniałą panoramę jeziora, która rozpościera się z punktów widokowych, wyznaczonych na monumentalnej konstrukcji. Jednak dużą atrakcję stanowi także możliwość zwiedzania wewnętrznych korytarzy zapory, w których panuje charakterystyczny, bardzo wilgotny i chłodny mikroklimat.
3. Uzdrowisko w Polańczyku
Polańczyk położony jest tuż nad brzegami Jeziora Solińskiego. Słynny kurort uzdrowiskowy oferuje mnóstwo atrakcji dla całej rodziny. W Polańczyku znajduje się świetnie rozwinięta baza gastronomiczna, noclegowa i rozrywkowa. Najmłodsi mogą skorzystać z tras parku linowego, a nieco starsi zachwyceni zostaną pięknymi widokami, które czekają na turystów podczas przejazdu kolejką gondolową nad brzegami Jeziora Solińskiego. Dużą atrakcją miejscowości są tutejsze kąpieliska strzeżone. Polańczyk to także świetna baza wypadowa w rejony Bieszczadzkiego Parku Narodowego oraz doskonała destynacja dla wszystkich miłośników uprawiania sportów wodnych.
Warto wspomnieć o wodach głębinowych, które wydobywane są w okolicach Polańczyka. Wykazują one bardzo pozytywny wpływ na zdrowie – bogactwo pierwiastków mineralnych sprawia, że doskonale oddziałują m.in. na układ oddechowy i odpornościowy. W Polańczyku znajdziemy rozlewnię wód mineralnych oraz sanatoria, w których leczone są dolegliwości układu kostnego i mięśniowego, bóle o podłożu reumatoidalnym oraz schorzenia układu sercowo-naczyniowego.
4. Park Miniatur w Myczkowicach
Podczas pobytu w Bieszczadach warto odwiedzić Park Miniatur Świątyń w Myczkowicach – zadbany ogród, otwarty w 2007 roku, który stanowi własność Diecezji Rzeszowskiej. W parku podziwiać można 140 miniaturowych modeli świątyń, których pierwowzory znajdują się na obszarze Polski, Słowacji i Ukrainy. Modele kościołów katolickich i prawosławnych cerkwi wykonane są w pomniejszeniu 1:25. Jednak to nie jedyna atrakcja tego miejsca! W obrębie Parku Miniatur znajduje się niewielkie ZOO, które zamieszkują głównie zwierzęta gospodarskie, a także Ogród Biblijny i stadnina koni, w której prowadzone są lekcje jazdy konnej dla dzieci i dorosłych.
5. Połonina Wetlińska
Szlak wiodący na Połoninę Wetlińską jest jedną z najczęściej wybieranych tras pieszych w Bieszczadach. Malownicze widoki łagodnych wzgórz, które porastają niskie rośliny górskie, zapierają dech w piersiach. Najwyższy szczyt Połoniny Wetlińskiej (Roh) znajduje się na wysokości 1255m n.p.m., jednak łącznie masyw posiada aż pięć wierzchołków. Przez Połoninę Wetlińską prowadzi kilka oznakowanych, stosunkowo prostych szlaków pieszych, które nie wymagają od turystów specjalnego sprzętu i przygotowania. Są to: szlak żółty przez Połoninę Wetlińską, fragment Głównego Szlaku Beskidzkiego oraz szlak czarny, najtrudniejszy, prowadzący przez Przełęcz M. Orłowicza.
Dużą atrakcją masywu jest schronisko górskie „Chatka Puchatka”, znajdujące się w pobliżu wierzchołka Hasiakowa Skała. Schronisko położone jest na wysokości 1288m n.p.m., co czyni je najwyżej położonym schroniskiem górskim w całych Bieszczadach.
6. Połonina Caryńska
Naturalnym przedłużeniem Połoniny Wetlińskiej jest Połonina Caryńska – masyw górski o wysokości 1297m n.p.m. Swoją popularność zawdzięcza wyjątkowym widokom, które rozciągają się z jej wierzchołków: wspaniałej panoramy Bieszczad, a także ukraińskich gór Gorganów czy oddalonych o niemal 200 kilometrów Tatr. Na zboczach góry znaleźć można wiele rzadkich gatunków bieszczadzkich roślin, w tym kilka odmian tojadu, turzycę dacką i tocję alpejską. Przez tereny Połoniny Caryńskiej przechodzi część Głównego Szlaku Beskidzkiego (oznaczonego kolorem czerwonym) oraz pieszy, zielony szlak turystyczny. Warto również wybrać się ścieżką przyrodniczą „Buk”, przy której znajdują się tablice informacyjne.
7. Tarnica
Tarnica to najwyższy szczyt polskiej części Bieszczad, który wznosi się na wysokość 1346m n.p.m. Przez wielu turystów wierzchołek góry uznawany jest za najwspanialszy punkt widokowy całego pasma. Można z niego dostrzec m.in. Tatry, ukraińskie Gorgny, a przy dobrej widoczności nawet rumuńskie pasmo Gór Rodańskich. Na szczyt Tarnicy dostać się można krótkim szlakiem żółtym z Przełęczy pod Tarnicą, którego przejście zajmuje około 15 minut. W okolice przełęczy wiodą dwa oznakowane szlaki turystyczne: czerwony (fragment Głównego Szlaku Beskidzkiego, którzy prowadzi z Ustrzyków Górnych do wsi Włosate) oraz niebieską trasą (rozciągającą się pomiędzy miejscowością Włosate i bieszczadzkim masywem Bukowe Berdo). Na samym szczycie góry umiejscowiony jest wysoki na ponad 8 metrów stalowy krzyż, który stanowi dużą atrakcję turystyczną i docelowe miejsce pielgrzymek z całej Polski.
8. Wielka i Mała Rawka
Poszukując najpiękniejszych miejsc w Bieszczadach, nie sposób nie wspomnieć o wspaniałych trasach, które prowadzą na dwa masywy górskie: Wielką i Małą Rawkę. Szlak na oba szczyty rozpoczyna się na Przełęczy Wyżniańskiej, gdzie umiejscowiony został parking. Prosty szlak prowadzi najpierw na szczyt Małej Rawki (1272m n.p.m.), a następnie przez płytką przełęcz na Wielką Rawkę (1307m n.p.m.). Choć z pewnością warto wspomnieć o wspaniałych widokach, które czekają na szczytach obu gór, to podczas przemierzania szlaku warto zatrzymać się również w kameralnej Bacówce PTTK Pod Małą Rawką, gdzie znajdują się miejsca do odpoczynku i wyprawienia pikniku, a także bufet i pokoje dla turystów.
9. Wodospad Szepit
Wodospad Szepit na potoku Hylaty to największy bieszczadzki wodospad – ma wysokość 8 metrów, jednak złożony jest z kilku niewielkich, zjawiskowych kaskad wodnych, które podziwiać można ze specjalnej platformy widokowej. Prowadzi do niego ścieżka przyrodniczo-historyczna „Hylaty”, przy której obejrzeć można m.in. tradycyjną chatę bojkowską w miejscowości Zatwarnica, monumentalne, skalne wychodnie i wiele pozostałości po austriackich koszarach z czasów I wojny światowej.
10. Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorka Duszatyńskie położone są na obszarze rezerwatu przyrodniczego „Zwiezło” w Ciśniańsko-Wetlińskim Parku Krajobrazowym. Obszar ten jest tak malowniczy, że niektórzy mieszkańcy okolicznych miejscowości uważają go za magiczny, a nawet diabelski. Jeziorka Duszatyńskie powstały w wyniku osuwania się skał, a samo osuwisko to prawdopodobnie największe osuwisko w polskiej części Karpat. Obecnie w rezerwacie znajdują się dwa jeziorka, jednak jeszcze kilkadziesiąt lat temu znajdowały się tu trzy większe zbiorniki wodne i kilka lub kilkanaście małych „oczek” wypełnionych wodą z pobliskich potoków. W okolice Jeziorek Duszatyńskich dostać się można czerwonym szlakiem pieszym (fragmentem Głównego Szlaku Beskidzkiego), który rozciąga się pomiędzy wsią Komańcza i bieszczadzkim szczytem Chryszczata.
11. Cerkiew w Smolniku
Na obszarze południowo-wschodniej Polski (terenach przygranicznych z Ukrainą) położonych są dziesiątki pięknych, drewnianych świątyń, głównie prawosławnych cerkwi. Jedną z nich jest Cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku, dziś pełniąca rolę kościoła rzymskokatolickiego. Świątynia znajduje się na liście UNESCO, a także na podkarpackim Szlaku Architektury Drewnianej, tym samym stanowi wyjątkową atrakcję, która odwiedzana jest przez wielu turystów podróżujących przez Bieszczady. Cerkiew w Smolniku powstała pod koniec XVIII wieku, jednak źródła historyczne świadczą o tym, że podobny obiekt znajdował się tu już 200 lat wcześniej. Świątynia wybudowana została w tradycyjnym stylu bojkowskim (jest to jedna z zaledwie trzech podobnych cerkwi w Polsce) i charakteryzuje się skromnym, zabytkowym środkiem. Większość ważnych zabytków została przeniesiona do placówek muzealnych (m.in. we Lwowie i w Łańcucie), jednak turyści mogą obejrzeć starą, prawdopodbnie szesnastowieczną polichromię, która zdobi część ścian świątyni.
12. Cerkiew św. Mikołaja w Hoszowie
Znacznie młodszym – choć równie pięknym – kościołem jest Cerkiew św. Mikołaja w Hoszowie. Choć budowa świątyni rozpoczęła się w 1939 roku (a do jej postawienia wykorzystano elementy starszej, osiemnastowiecznej cerkwi prawosławnej), ukończono ją dopiero po II wojnie światowej. Charakterystyczną cechą budowli jest duża kopuła, która wieńczy strop świątyni, a także prosta, drewniana konstrukcja i kilka małych wieżyczek na dachu kościoła. Obecnie cerkiew pełni funkcję kościoła katolickiego, w którym wciąż odbywają się nabożeństwa.
13. Klasztor Karmelitów Bosych
Ruiny Klasztoru Karmelitów Bosych w Zagórzu to jedne z największych i robiących ogromne wrażenie pozostałości po dawnym zakonie w okolicach Bieszczad. Cechują się malowniczym umiejscowieniem na wzgórzu Mariemont o wysokości 345m n.p.m. i przy meandrującej rzece Osławie. Barokowa budowla powstała na początku XVIII wieku i dziś stanowi jeden z niewielu przykładów zachowanej konstrukcji zakonno-obronej w Polsce. Obiekt jest doskonale zagospodarowany i przystosowany do zwiedzania: znajdują się tu miejsca do odpoczynku, ławki, a także platforma widokowa, z której podziwiać można panoramę nieodległych Bieszczad. W środku zachowały się częściowo naścienne malowidła z czasów świetności klasztoru oraz fragmenty Kościoła Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Odwiedzający ruiny mogą również zwiedzić dwie multimedialne sale oraz Centrum Kultury Forestarium, które ukazują dawną architekturę i bogatą historię obiektu.
14. Ścieżka Przyrodniczo-Historyczna (Tarnawa Niżna – Dźwiniacz Górny)
Jedną z najciekawszych tras na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego jest Ścieżka Przyrodniczo-Historyczna, która rozciąga się pomiędzy Tarnawą Niżną i Dżwiniaczem Górnym. Malownicza trasa obejmuje m.in. łąki, gęste lasy bieszczadzkie, rozlewiska, torfowiska oraz specjalnie wyznaczone punkty nad potokami, po których turyści muszą przemieszczać się drewnianymi kładkami i mostkami. Przy trasie ustawiono wiele tablic informacyjnych, które pokazują piękno i różnorodność bieszczadzkiej flory. Historyczną częścią ścieżki są drogi i pozostałości po koszarach wojskowych, a także zabytkowe nagrobki, pod którymi spoczywają polegli w czasie walk w XIX i XX wieku. Trasa jest prosta i niewymagająca specjalnych umiejętności, stanowi doskonały pomysł na spędzenie rodzinnego popołudnia z dziećmi na łonie natury. Łącznie ma ona długość około 7 kilometrów, a jej przejście zajmuje około 2 godzin. Warto jednak pamiętać, że w trakcie wyjątkowo dużych opadów atmosferycznych, część trasy może być niedostępna ze względu na podniesiony poziom wód potoków.
15. Ustrzyki Dolne
Ustrzyki Dolne to doskonała baza wypadowa na szlaki Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Przez miasto przechodzi wiele widokowych tras na bieszczadzkie szczyty i przełęcze, a także szlak architektury drewnianej i fragment Głównego Szlaku Beskidzkiego. Podczas pobytu w Ustrzykach Dolnych warto odwiedzić Muzeum Bieszczadzkiego Parku Narodowego, Izbę Regionalną z bogatą ekspozycją historyczną oraz Muzeum Młynarstwa i Wsi.
Warto zwrócić uwagę także na wspaniałą architekturę Ustrzyków Dolnych. W miejscowości znajduje się kilka ważnych obiektów religijnych (m.in. barokowe, osiemnastowieczne Sanktuarium Matki Bożej Rudeckiej Królowej Bieszczad i malowniczy, utrzymany w stylu neogotyckim Kościół Marii Panny Królowej Bieszczad). Mimo, że miejscowość jest stosunkowo mała, przy ustrzyckim rynku położonych jest wiele lokali gastronomicznych, które latem oferują odpoczynek w ogródkach piwnych.
16. Sanok
Sanok uznawany jest za jedno z najpiękniejszych miast w południowo-wschodniej części Polski. Miejscowość ma imponującą historię: prawa miejskie uzyskała w roku 1339, jednak najdawniejsze dzieje okolic Sanoka sięgają czasów neolitycznych. Dowodem na to są liczne przedmioty pozyskałe podczas wykopalisk archeologicznych, dziś znajdujące się w Muzeum Historycznym w Sanoku (m.in. biżuteria z epoki brązu, zegar i monety pochodzące z rejonu basenu Morza Śródziemnego sprzed 2 tysięcy lat czy broń i narzędzia z epoki neolitu).
Podczas wizyty w Sanoku warto odwiedzić tutejszy skansen – Muzeum Budownictwa Ludowego – w którym znajdują się drewniane budowle bojkowskie, pogórzańskie i łemkowskie. W Sanoku znajduje się także wspaniała Galeria Zdzisława Beksińskiego, wybitnego polskiego malarza fantastycznego, który zasłynął ze swoich onirystycznych, często przerażających prac malarskich. Dużą atrakcją miasta jest także wspaniała wystawa sztuki, która umiejscowiona jest w średniowiecznym Zamku Królewskim. Miłośnicy nieco bardziej kameralnych wystaw powinni odwiedzić Galerię Sanocką, w której odbywają się także liczne spotkania z regionalnymi artystami, wieczory tematyczne i różne wydarzenia kulturalne.
17. Narciarstwo w Bieszczadach
Bieszczady to idealne miejsce do rozpoczęcia przygody z narciarstwem. Ważnym punktem na narciarskiej mapie Podkarpacia są Ustrzyki Dolne, gdzie wytyczono kilka tras do uprawiania narciarstwa biegowego na górze Żuków, a także otwarto dużą Stację Narciarską Gromadzyń, która oferuje turystom możliwość skorzystania z łącznie aż 7 kilometrów tras zjazdowych. Na początkujących czeka również wyciąg w Polańczyku, przy którym znajdują się proste, krótkie szlaki zjazdowe, idealne dla osób nieposiadających doświadczenia narciaskiego.
Na terenie samego Bieszczadzkiego Parku Narodowego nie ma oddzielnych, wytyczonych nartostrad, jednak większość szlaków pieszych doskonale nadaje się do uprawiania narciarstwa biegowego. Na stokach Bieszczad można uprawiać również narciarstwo zjazdowe, jednak nawet najłagodniejsze partie gór są terenem dzikim i wymagającym dużego doświadczenia, odpowiedniego sprzętu oraz dużych umiejętności. Osobom początkującym zaleca się korzystanie z oświetlonych stoków i wytyczonych tras w kurortach narciarskich (m.in. Ustrzykach Dolnych, Połoninie i okolicach Leska, Baligrodu i Wetliny).