100 zaskakujących ciekawostek o Aztekach

W tym artykule przeczytacie o 100 ciekawostkach o Aztekach, czyli ostatniej wielkiej cywilizacji Ameryki Łacińskiej, wywołującej fascynację przeplataną grozą.

Pomimo jej sporego znaczenia w historii dziejów, licznych zachowanych źródeł pisanych, oraz świadectw hiszpańskich najeźdźców, którzy położyli jej kres, pozostaje ona dla ogółu wielką zagadką, która z jednej strony fascynuje wysoce rozwinięta, a z drugiej strony była niezwykle brutalna, krwawa i na dzisiejsze standardy dzika i makabryczna. Poniżej znajdziecie 100 fascynujących faktów o tej kulturze, które chociaż trochę przybliżą świat odległy zarówno historycznie, jak i geograficznie.

1. Nomadzi twórcami wielkiej cywilizacji

Aztekowie przed stworzeniem imponującej cywilizacji najprawdopodobniej byli nomadycznym ludem wędrującym po północnym Meksyku, skąd w XIII wieku zasiedlili Mezoamerykę, a Tenochtitlan, stało się największą potęgą regionu, będącą sercem azteckiej religii, filozofii, organizacji społecznej oraz nauki. Do XV wieku wszystkie państwa-miasta w regionie zostały zjednoczone.

2. Mityczna ojczyzna

Wedle azteckiej mitologii, kolebką tego ludu było mityczne miejsce zwane Aztlan, a znaczenie tej nazwy do dziś nie jest znane, chociaż bardzo często przyjmuje się, że oznacza ona „Biały Ląd”. Lokalizacja tego miejsca pozostaje nieznana, jednak często przyjmuje się, że były to tereny na pograniczu dzisiejszego Meksyku i USA.

3. Wiele nazw jednego ludu

Nazwa Aztecah w języku Nahuatl, ojczystej mowie Azteków, oznacza „Lud z Aztlan”, ale byli oni znani także jako Tenochca (od nazwy ich stolicy, Tenochtitlan), a także Mexica, z którym to określeniem wiąże się nazwa miasta, które zastąpiło później Tenochtitlan, a także nazwa całego kraju.

4. Kultura zbudowana na fundamentach innych pradawnych cywilizacji

Kultura materialna i duchowa Azteków nie wyrosła w próżni. Byli oni następcami między innymi Olmeków, Majów, oraz Tolteków – kolejnych wielkich cywilizacji regionu. Chociaż o wpływie dwóch ostatnich na Azteków wiemy dość sporo, wpływ Olmeków nie jest taki jasny, jednak wiadomo, że wiele koncepcji religijnych, filozoficznych, czy społecznych, zostało z niej zaadaptowanych.

5. Fascynujący język i jego dzisiejsze dziedzictwo

Nahuatl, język Azteków, dominował w centralnym Meksyku w połowie XIV wieku, a po hiszpańskim podboju w XVI wieku, wiele słów przedostało się z niego do hiszpańskiego i angielskiego, oraz innych języków europejskich. Do słów zapożyczonych z Nahuatl należą na przykład kojot, awokado, ocelot, czy czekolada.

6. Niesamowite początki Tenochtitlan

Aztekowie założyli swoją stolicę w miejscu, w którym zobaczyli orła siedzącego na kaktusie. Osuszyli oni znajdujące się na tych terenach bagna i utworzyli sztuczne wyspy, przygotowując je pod uprawy. Właśnie tak w 1325 r. n. e. zaczęło się rodzić Tenochtitlan.

7. Potrójny sojusz i droga do dominacji

W 1428 roku lider Azteków, Itzcoatl, stworzył sojusz z dwoma państwami-miastami, Texcoco i Tacuba, aby pokonać potężnego wroga Azteków, państwo-miasto Azcapotzalco. Ten potrójny sojusz był decydującym czynnikiem w budowie azteckiego imperium i nic nie mogło powstrzymać tego fascynującego ludu na jego drodze do dominacji w regionie.

8. Ojciec imperium

Za ojca imperium azteckiego uważa się następcę Itzcoatla, Moctezumę I, który objął władzę w 1440.

9. Ogrom imperium

We wczesnym XVI wieku, kiedy to do Meksyku przybyli konkwistadorzy, pod kontroloą Azteków znajdowało się nawet do 500 miast-państw, a imperium liczyło 5-6 milionów ludzi, z czego około 150, 000 mieszkało w Tenochtitlan.

10. Teokracja oporna na zmiany

Imperium Azteków było teokratyczne, a rytuał i organizacja społeczna wynikały z mitologii. Wierzyli oni, że tylko rytuał i ład społeczny zapewnią ciągłość istnienia świata. Ze względu na to kultura ta była bardzo oporna na zmiany.

11. Liczny panteon bóstw

Aztekowie czcili ogromny panteon antropomorficznych bóstw. Do najbardziej znanych obecnie należą Huitzilopochtli, bóg wojny i słońca, któremu dedykowana jest Templo Mayor, czyli Wielka Świątynia w Tenochtitlan, oraz Quetzalcoatl, tolteckie bóstwo, którego rola z czasem rosła.

12. Dwa kalendarze

W kulturze Azteków funkcjonowały dwa kalendarze. Jeden standardowy i trwający 365 dni kalendarz solarny oraz rytualny kalendarz liczący 260 dni. Podobnie jak w innych kulturach regionu, kalendarz grał centralną rolę w religii Azteków.

13. Krwawe ofiary z ludzi

Aztekowie wierzyli, że do podtrzymania istnienia świata konieczne były krwawe ofiary z ludzi, jednak ten pogląd nie zawsze istniał w tej kulturze. W jej początkowym etapie uważano, że bogowie zadowolą się krwią zwierząt, jednak z czasem zaczęto składać w ofierze ludzi, a ich rola stale rosła, zwłaszcza po wielkiej suszy w latach 1450-1454, za którą obwiniano zbyt małą ilość poświęconej ludzkiej krwi.

14. Mityczne początki ofiar z ludzi i cztery ery

Aztekowie wierzyli, że przed ich epoką historia świata była podzielona na 4 ery, z których każdą rządziło inne słońce. Aztekowie żyli w erze Piątego Słońca. Aby świat dalej trwał, dwaj bogowie, Nanahuatzin i Tecuciztecatl, zostali wybrani jako ofiary. Złożyli się w ofierze sami, a mit ten sankcjonował składanie ofiar z ludzi.

15. Ziemia kapłanów

Ze względu na teokratyczny ustrój, największą pozycję w imperium zajmowali kapłani, szamani i magowie, gdyż to oni dysponowali wiedzą dotyczącą rytuału i mocą pozwalającą światu trwać.

16. Trzy dusze człowieka

Aztekowie wierzyli, że człowiek posiada trzy dusze, z których każda gra inną rolę. Tonnali znajdowała się w głowie i była odpowiedzialna za wolę i logikę. Ihiyotl była duszą pasji i agresji, znajdującą się w wątrobie. Teyolia z kolei to dusza miłości i witalności, znajdująca się w sercu.

17. Teotlaqualli – maść halucynogenna o nieznanym składzie

Aztekowie do celów rytualnych wytwarzali maść lub mazidło zwane teotlaqualli, czyli „boski pokarm”. Zawierała ona też sproszkowane części jadowitych zwierząt. Substancje w niej zawarte wnikały przez skórę, wprowadzając ich w stan gotowości na kontakt z bogami.

18. Kakao – napój bogów

W kulturze Azteków kakao było napojem najwyższych warstw społecznych, używanym podczas specjalnych ceremonii. Gotowano je z papryką, mąką kukurydzianą i różnymi ziołami.

19. Kakao jako środek płatniczy

Ziarna kakaowca traktowano także jako środek płatniczy. Także wcześniejsze cywilizacje w regionie, w tym Majowie, używali go w tym celu.

20. Typowe dla Azteków uprawy

Aztekowie uprawiali głównie kukurydzę, dynie, fasolę, pomidory, awokado i ziemniaki. Polowali też na węże, dzikie indyki, kojoty, króliki i inne zwierzęta, których mięso spożywali.

21. Przybycie konkwistadorów

W 1517 roku na Jukatan przybył Francisco Hernandez de Cordoba, który był pierwszym Europejczykiem w Meksyku, wraz z setką swoich ludzi. Zawnioskował on o przysłanie większej ilości ludzi na to terytorium i tak w 1519 roku przybył tu Hernán Cortés.

22. Przybycie Quetzalcoatla?

Spore znaczenie w sukcesie hiszpańskiego podboju miał fakt, że Hernán Cortés pojawił się w momencie, w którym oczekiwano na przybycie boga Quetzalcoatla, więc Hiszpanów początkowo wzięto za istoty boskie.

23. Ukamienowanie Moctezumy II

Kiedy Moctezuma II wziął Hiszpanów za istoty boskie, jego poddani szybko zorientowali się, że tak nie jest. Kiedy jako zakładnik miał uspokoić swój lud, został przez niego ukamienowany.

24. Kapitulacja i praktyczny koniec imperium

W roku 1521 władca Cuahtemoc wojował z konkwistadorami, jednak musiał skapitulować i Tenochtitlan poddało się. Hiszpanie mieli go oszczędzić, ale torturowali go, co doprowadziło do jego śmierci w 1525.

25. Królowie-marionetki

Jeszcze do 1565 roku Hiszpanie wyznaczali kolejnych władców Azteków, ale ci byli tylko marionetkami. Dawne wspaniałe imperium już nie istniało.

26. Nieistniejące skarby Azteków

Cuahtemoc został zatorturowany, ponieważ Hiszpanie chcieli wiedzieć, gdzie Aztekowie ukryli swoje rzekome skarby. Była to jednak daremna śmierć, gdyż żadnych ukrytych skarbów oczywiście nie było.

27. Mało wartościowe dla Indian złoto jedną z przyczyn zagłady cywilizacji

Hiszpanie byli skuszeni złotem Azteków, które w Europie było bardzo pożądane, jednak dla tubylców nie miało tak dużej wartości. Doceniano jego walory użytkowe, tworzono rozmaite przedmioty i ozdoby, ale nie było ono najbardziej pożądanym dobrem.

28. Wielożeństwo

Mężczyźni azteccy mogli mieć więcej niż jedną żonę, ale jedna z nich była wtedy żoną główną.

29. Typowa rodzina

U Azteków mężczyzna pracował poza domem, natomiast kobieta pozostawała w domu i zajmowała się dziećmi i domem, a także wytwarzała ubrania dla całej rodziny. Dzieci z kolei chodziły do szkoły, ale wymagano od nich też pomocy w prowadzeniu domu.

30. Warunki mieszkaniowe

Biedni ludzie żyli w namiotach, które zazwyczaj składały się z dwóch pomieszczeń. Ludzie bogaci żyli w domostwach z kamienia lub cegły suszonej na słońcu. Władcy z kolei mieszkali w pałacach z niezliczonymi komnatami i ogrodami.

31. Ubrania

Mężczyźni azteccy nosili przepaski na biodra oraz długie peleryny, natomiast kobieca garderoba składała się z długich spódnic i bluzek. Ludzie biedni sami produkowali ubrania dla swoich rodzin. Bogatsi po prostu je kupowali. Każda klasa nosiła inny typ ubrań, co było elementem prawa azteckiego. Definiowało ono kolory, ozdoby, dodatki i inne elementy przypisane każdej z nich.

32. Powszechna edukacja

Do szkół azteckich musieli uczęszczać wszyscy bez wyjątku, włączając w to niewolników i kobiety, co bardzo wyróżniało społeczeństwo Azteków na tle społeczeństw światowych. Dzieci zaczynały uczęszczać do szkoły, będąc nastolatkami, a przed tym okresem w domach uczyli ich rodzice. Chłopcy i dziewczynki chodzili do oddzielnych szkół. Dziewczynki uczono religii, tańca, śpiewu i prowadzenia domu, a chłopcy zgłębiali tajniki pracy i walki. Dzieci szlachty chodzili do oddzielnych szkół, gdzie uczyli się prawa, sztuki pisania i innych umiejętności potrzebnych wyższym klasom.

33. Nauka dobrych manier

Dzieci uczono dobrych manier, w tym szacunku dla starszych i ogólnej ogłady. Miały być one grzeczne i ciche, a w przypadku złamania zasad, czekały je surowe kary.

34. Małżeństwa aranżowane

Jednostki ani rodziny nie miały nic do powiedzenia w kwestii zawarcia ślubu. To osoby odpowiedzialne za dobór par decydowały, kto za kogo ma wyjść i obie rodziny nie miały prawa sprzeciwu po dokonaniu wyboru przez swatów.

35. Calpulli

Rodziny Azteków należały do szerszych struktur, zwanych Calpulli i to one były w posiadaniu ziemi i nieruchomości, a nie jednostki, czy nawet rodziny. Calpulli to po prostu rodzaj klanu lub plemiona w ramach azteckiego społeczeństwa.

36. Miasta-państwa

Na poziomie wyższym nić Calpulli znajdowały się państwa miasta, nazywane Altepetl. Każde z nich musiało płacić daniny stolicy – Tenochtitlan.

37. Rola króla

Na szczycie azteckiego społeczeństwa znajdował się król (Huey Tlatcani), jednak nie był on uważany za boga, jak to miało miejsce w wielu innych wielkich cywilizacjach.

38. Królowie miast-państw

Poniżej króla znajdowali się Tecuhtli, czyli królowie miast-państw, którzy posiadali w swoim mieście władzę absolutną i byli niezależni, jednak musieli płacić daniny stolicy. Mieszkali we wspaniałych pałacach.

39. Szlachta

Pipiltin, czyli szlachta, jako jedyni mogli nosić pewne typy ubrań, przystrajać się piórami i złotem. To spośród nich zawsze wybierano królów. Pomagali oni sprawywać rządy, a dodatkowo twierdzili, że byli potomkami Tolteków.

40. Kupcy – poważana klasa

Niższe miejsce od szlachty zajmowali w hierarchii specjalni kupcy (Pochteca), których zajęcie bardzo szanowano, gdyż odbywali dalekie podróże w celu zdobycia dóbr ukochanych przez wyższe warstwy. Często byli oni również szpiegami. Mogli bogacić się do woli, ale nie mogli nosić strojów i ozdób przypisanych szlachcie.

41. Zwykli ludzie

Rzemieślinicy, wojownicy i rolnicy tworzyli klasę zwykłych obywateli, zwaną Macehualtin. W późniejszym okresie historii imperium azteckiego, spośród tych trzech warstw najniżej znajdowali się rolnicy.

42. Niewolnicy

W społeczeństwie azteckim byli też niewolnicy, jednak ich dzieci nie rodziły się niewolnikami. Niewolnikiem stawało się poprzez oddanie siebie w zamian za długi lub jako formę odbycia kary za przestępstwa. Niewolnicy mieli swoje prawa, nie można było ich źle traktować, mogli się wykupić i mieli sporo do powiedzenia w kwestii swojej odsprzedaży nowemu właścicielowi. Jeżeli się na to nie zgodzili, do sprzedaży nie dochodziło.

43. Nietypowe prawa niewolników

Niewolnicy mogli posiadać własne majątki, włączając w to nawet innych niewolników. Niewolnicy, którzy uciekli swojemu panu i dotarli do pałacu królewskiego przed schwytaniem, odzyskiwali wolność.

44. Awans społeczny

Społeczeństwo Azteków dawało możliwość awansu, a odbywało się to najczęściej poprzez wstąpienie w stan kapłański lub służbę w wojsku.

45. Cześć dla wytworów Tolteków

Aztekowie uważali, że kultura materialna i sztuki piękne Tolteków reprezentowały najwyżsą doskonałość. Sztuki piękne i rzemiosło Azteków bazowało na wytworach tolteckich.

46. Nie do końca rozwinięte pismo

Aztekowie posiadali pismo, jednak w porównaniu do pisma Majów czy Zapoteków, było ono wybrakowane i nie dawało aż takich możliwości zapisu, jak pisma poprzedników. Składało się ono z logogramów, prezentujących konkretne słowa, a także znaków reprezentujących dźwięki.

47. Wymowa a podbój Hiszpański

Fonetyka klasycznego języka Nahuatl nie jest zbyt dobrze poznana, natomiast uważa się, że była ona uboższa przed najazdem Hiszpanów, natomiast wskutek kontaktu z nimi w języku zaczęto używać nieobecnych wcześniej w tej mowie dźwięków.

48. Źródła wiedzy o cywilizacji

Aztekowie posiadali pismo, jednak ich źródła sprzed przybycia Hiszpanów nie były tak rozwinięte i precyzyjne. Najeźdźcy jednak bardzo zadbali o to, aby nauczyć Azteków sztuki pisania i zgłębiali ich kulturę, Przeprowadzali z nimi liczne rozmowy dotyczące organizacji ich społeczeństwa, obyczajów, historii, kultury i polityki. Sami wyedukowani tubylcy po najeździe spisali kodeksy, w których zawarli cały obraz swej rdzennej kultury.

49. Codex Borgia i Codex Mendoza – dwa cenne źródła dla fascynatów

Jednymi z najważniejszych są Codex Mendoza, omawiający między innymi organizację społeczeństwa, a także Codex Borgia, w którym zawarte są informacje na temat religii, mitologii i magii Azteków. Są one chętnie studiowane przez dzisiejszych fascynatów.

50. Podejście do upojenia alkoholowego

Azteckie prawo zabraniało upijania się w miejscach publicznych, chyba że obywatel miał więcej niż 70 lat. Było ono też dopuszczalne podczas świąt.

51. Zaawansowana medycyna

Aztekowie posiadali zaawansowaną wiedzę medyczną i potrafili dokonywać operacji chirurgicznych. Do tego używali między innymi ziół rozluźniających mięśnie i przeciwdrgawkowych, które ułatwiały zabiegi chirurgiczne.

52. Guma do żucia

Majowie i Aztekowie produkowali gumę do żucia z drzewa pigwicy właściwej. Z jego kory uzyskiwali żywicę, której nadawali konsystencję nadającą się do żucia.

53. Popcorn

Popcorn co prawda nie został wynaleziony przez Azteków, tylko przez wcześniejsze cywilizacje Mezoameryki, jednak warto o nim wspomnieć, gdyż wywarł on spore wrażenie na Hiszpanach.

54. Łaźnie parowe w powszechnym użyciu

Każdy aztecki dom posiadał łaźnię parową, co znów wyróżnia mocno Azteków wśród innych wielkich cywilizacji w dziejach ludzkości.

55. Ogromna waga muzyki

Dla Azteków niezwykle ważne była muzyka. Uczono jej dzieci w wieku 12-15 lat, a szlachta posiadała własne zespoły, a nawet coś w rodzaju studia muzycznego w swoich domostwach. Muzyka pełniła rolę religijną, rozrywkową i edukacyjną. Głównymi instrumentami były bębny, grzechotki, rogi, konchy i flety.

56. Realizm sztuki

Sztuka aztecka bardzo dokładnie odzwierciedlała otaczającą rzeczywistość i charakteryzował ją spory realizm. Przedstawiała głównie wydarzenia mityczne, historyczne, dziką przyrodę i podboje Azteków.

57. Mnogość materiałów używanych w sztuce

Przy tworzeniu sztuki wykorzystywano kamień, złoto, srebro, miedź, klejnoty, pióra, koral, glinę i wiele innych surowców. Wiele z nich pozyskiwano drogą handlową, a nie poprzez wydobycie. Pochodziły często z odległych terenów.

58. Wszechobecna w sztuce śmierć

Aztekowie bardzo często uwieczniali w sztuce motywy związane ze śmiercią. Interpretuje się to jako pewnego rodzaju chęć uniknięcia jej, a także rozmaitych katastrof.

59. Zamiłowanie do biżuterii

Azteckie warstwy wyższe obwieszone były biżuterią i drogimi kamieniami. Jubilerzy azteccy byli jednymi z największych mistrzów tworzenia biżuterii w historii świata.

60. Wieczna epoka kamienia

Chociaż Aztekowie używali metali do tworzenia sztuki i ozdób, nie posiadali metalurgii. Noże i inne bronie wykonywane były z kamienia. Opanowali oni do mistrzostwa obróbkę między innymi obsydianu, który odpowiednio obrobiony, jest o wiele ostrzejszy od ostrzy metalowych, jednak jest też kruchy.

61. Brak brązu, za to…

Aztekowie nie wytwarzali brązu, gdyż umiejętność ta nie dotarła na ich tereny z południowych obszarów, gdzie technologię tę znano. W celach użytkowych i artystycznych wytwarzali jednak, między innymi, stop miedzi i złota.

62. Obfitość srebra

Aztekowie są kojarzeni przede wszystkim ze złotem, jednak tereny ich imperium opływały przede wszystkim w srebro, które do dziś jest jednym z głównych bogactw naturalnych Meksyku. Złoto często musiano pozyskiwać na drodze handlu.

63. Cuauhxicalli

Jednym z najsłynniejszych artefaktów azteckich jest kalendarz Cuauhxicalli, który wykuto w bazalcie i waży on aż 25 ton. Jest on jednym z symboli Meksyku.

64. Gra w piłkę

Najważniejszą grą dla Azteków była Ullamaliztli. Była to święta gra, a Aztekowie, zdobywając nowe tereny, budowali boisko przeznaczone do jej rozgrywek jako pierwszą budowlę w danym miejscu. Grano w nią piłką z twardej gumy. Celem gry było przerzucenie jej przez specjalny pierścień. Nie mogła ona też dotknąć ziemi, a podczas gry nie można było dotykać jej dłońmi. Używano tylko łokci, kolan, bioder i głowy. Gra ta miała swój początek już w kulturze Olmeków. Gra się w nią i dziś, nazywając ją ulama. Po meczu jedna z drużyn była zabijana, jednak ponieważ złożenie w ofierze było uważane za zaszczyt, nie wiadomo, czy zabijano przegranych, czy zwycięzców.

65. Patolli – mezoamerykańska planszówka

Aztekowie kochali także pochodzącą ze znacznie starszych epok grę Patolli, która była planszówką, w którą grano czerwonymi fasolkami. W grze tej stawiano złoto, inne kosztowności, a nawet siebie samego. Gra ta ma dziś spore grono pasjonatów, chociaż poza Mezoameryką jest praktycznie nieznana.

66. Cześć dla kobiet zmarłych podczas porodu

Kobiety, które zmarły podczas porodu, były czczone na równi z wielkimi wojownikami.

67. Wizyta astrologa u noworodka

Kiedy na świat przychodziło dziecko, w domostwie pojawiał się wróżbita, który na podstawie dnia i minuty narodzin dziecka stawiał astrologiczną diagnozę.

68. Wychowanie dzieci

Aztekowie bardzo kochali swoje dzieci, jednak byli dla nich niezwykle surowi w razie przewinień. Do ósmego roku życia jedynie krzyczano na dziecko. Surowsze kary stosowano na ogół po przekroczeniu tej granicy wiekowej.

69. Pozycja kobiet w społeczeństwie

Mężczyźni dominowali w społeczeństwie Azteków, jednak kobiety także grały ważną rolę, a ich położenie było dobre. Zmieniało się ono na gorsze wraz z upływem czasu. W początkowym etapie rozwoju imperium cieszyły się one o wiele większą mocą i poważaniem niż w momencie podboju przez Hiszpanów.

70. Cudzołóstwo jako przestępstwo

W kulturze Azteków cudzołóstwo było postrzegane za ciężkie przestępstwo, karane śmiercią.

71. Rozwody Azteków

Czasami dopuszczano rozwody, a gdy do nich dochodziło, majątek był dzielony po równo i drogi życiowe kobiety i mężczyzny rozchodziły się.

72. Olbrzymi szacunek dla starszych

Dożycie zaawansowanego wieku nie było zbyt częste w społeczeństwie Azteków, między innymi ze względu na ciągłe wojny. Osoby starsze otaczano wielką czcią i słuchano ich rad.

73. Opieka medyczna

Do chorych wzywano uzdrowiciela. Leczył on zarówno w sposób z grubsza medyczny, jeżeli chodzi o dzisiejsze standardy, jak i przy użyciu rytuału i magii. Medycyna Azteków była mocno przesycona elementami religijnymi.

74. Po śmierci

Kiedy członek rodziny umierał, chowano go lub kremowano. Rodzina miała wybór co do sposobu pochówku. Zmarłych z reguły grzebano na terenie domostwa, w którym żyli z rodzinami.

75. Nie do końca jednolite prawo

Miasta-państwa azteckie cieszyły się sporym stopniem autonomii, co wiązało się z nieco innymi prawami i karami w każdym z nich. Ponieważ jednak dzieliły one wspólne wartości i religię, większość kar za dane przewinienie w różnych miastach-państwach była taka sama.

76. Efektywność systemu prawnego

Przypadki przestępstwa były rozpatrywane głównie przez lokalne trybunały. Efektywność całego systemu była tak duża, że w imperium Azteków praktycznie nie było więzień. Nie stosowano względem osób winnych tortur, jednak kara śmierci była powszechna.

77. Szlachta wcale nie taka uprzywilejowana

Wydawałoby się, że szlachta za przestępstwa powinna być karana łagodniej, jak to ma miejsce na całym świecie, jednak w przypadku popełnienia przestępstwa, u Azteków była ona karana znacznie surowiej niż zwykli ludzie, gdyż wymagano od niej, że będzie przykładem dla niższych warstw.

78. Lżejsze kary

Kiedy nie zdecydowano zastosować się wobec winnych kary śmierci, powszechnymi sposobami karania było między innymi ogolenie głowy lub zburzenie domostwa. Poza tym znano między innymi zadośćuczynienie w formie odszkodowania. Jeżeli na przykład wybuchła bójka i ktoś ucierpiał, winna osoba musiała pokryć koszt leczenia.

79. Tradycje kulinarne żywe do dziś

W dzisiejszym Meksyku ciągle przygotowuje się potrawy w sposób taki, jaki to miało miejsce w kulturze Azteków. Bardzo często używa się jednak innych mięs. Podstawowymi rodzajami mięsa w ich imperium był pies i indyk. Spożywano też jelenie, króliki, salamandry, a także robaki. Dziś mięsa te zastępują kurczak, wołowina i wieprzowina, jednak sposób przyrządzenia, przyprawy i wiele innych elementów pozostają takie same.

80. Alkohol w kulturze Azteków

Aztekowie wytwarzali alkohol zwany octli z rośliny maguey, której dziś używa się rzadko, w trosce o jej ochronę.

81. Pies przewodnikiem do życia po śmierci

Po śmierci osoby czasami zabijano i grzebano z nią psa, który miał prowadzić duszę osoby zmarłej do zaświatów.

82. Ofiary-cudzociemcy

W ofierze bardzo rzadko składano własnych obywateli. Najczęściej byli to jeńcy wojenni. Pochodzili oni nie tylko z wojen z wrogami Azteków, ale także z sojuszniczych miast-państw, które organizowały między sobą specjalne wojny tylko po to, by nawzajem pozyskać od siebie jeńców do złożenia w ofierze.

83. Dzieci jako ofiary

W 1980 roku odkryto około 42 szkielety dzieci złożonych w ofierze w czasie suszy. Złożenie ich w ofierze miało być elementem zaklęcia mającego przynieść deszcz.

84. Wielkie znaczenie obsydianu

Bardzo cenionym kamieniem był w kulturze Azteków obsydian. Wykonywali oni z niego różne przedmioty rytualne, w tym noże, przy pomocy których wyrywano serca ludziom składanym w ofierze. Robiono z niego także rytualne zwierciadła używane do wywoływania wizji. Poza tym używano obsydianowych narzędzi oraz broni, które były niezwykle ostre, lecz kruche.

85. Wysocy Indianie?

Przeciętny wzrost Azteków wynosił 167cm, tak więc byli oni równie wysocy, co ówcześni Europejczycy, jednak byli wyżsi od swoich wrogów w regionie, co wiązało się z o wiele większą zawartością protein w codziennej diecie.

86. Tatuaże

Tatuaże były dla Azteków niezwykle ważne i miały znaczenie religijne. Musiały być umieszczone na konkretnych częściach ciała. Dzieciom robiono tatuaże na klatce piersiowej, brzuchu lub nadgarstku, by pokazać, że dziecko oddaje cześć konkretnemu bóstwu i że jest z nim szczególnie związane.

87. Rozwinięta matematyka

Aztekowie posiadali niezwykle rozwiniętą matematykę, a także – niezależnie od innych cywilizacji – posiadali koncepcję zera. Do tego używali oni liczydeł przy dokonywaniu obliczeń.

88. Naukowe podejście do roślin

Aztekowie posiadali rozległą wiedzę dotyczącą roślin. W XV wieku Moctezuma I stworzył ogród botaniczny, w którym obecne były rośliny z kolejnych zdobywanych przez Azteków terenów. Jednocześnie Aztekowie, dokonując ekspansji, sadzili na nowych terenach znane sobie, a nieobecne na nich rośliny. Rozwinęli też zaawansowaną i naukowo poprawną nomenklaturę, co zaskoczyło Hiszpanów.

89. Wiedza ziołolecznicza

Aztekowie dokładnie testowali działanie roślin leczniczych. Znali się na nich dobrze między innymi dlatego, że skrzętnie zapisywali efekty po podaniu rośliny chorym, a także dokładnie dobierali odpowiednie dawkowanie. Azteccy uzdrowiciele potrafili wyleczyć Hiszpanów z przewlekłych chorób, z którymi ci zmagali się nieraz większa część swego życia. Wiedza ta kultywowana jest do dziś.

90. Chirurdzy lepsi od hiszpańskich?

Hiszpanie byli również zaskoczeni poziomem chirurgów azteckich, którzy potrafili zoperować rannych szybciej i lepiej niż chirurdzy europejscy.

91. Higiena w społeczeństwie Azteków

Aztekowie byli niezwykle czyści, a ich miasta mogły poszczycić się brakiem nieprzyjemnych zapachów i odpadów, w przeciwieństwie do współczesnych im miast europejskich. Były pełne publicznych toalet, a o czystość miast dbali sprzątacze. Aztekowie dbali o czystość ciała, a do tego używali pachnideł i dbali o mycie zębów.

92. Akwedukty

Aztekowie wielką wagę przywiązywali też do czystej wody, budując akwedukty zaopatrujące miasta, podczas gdy w Europie w tym czasie dostęp do niej nie był powszechny.

93. Co tak naprawdę zniszczyło wielką cywilizację?

Chociaż podbój Hiszpanów zniszczył azteckie imperium, zniszczenie jego populacji było wynikiem chorób, w tym przede wszystkim ospy „importowanej” przez Hiszpanów. Do 1680 roku populacja imperium skurczyła się aż o 94%.

94. Wielka bitwa o Tenochtitlan

Hiszpanie byli w stanie wygrać z Aztekami bitwę o Tenochtitlan w 1521 roku dzięki temu, że weszli w sojusz z wrogami imperium azteckiego. Podczas tej bitwy zginęło 250. 000 jego obywateli.

95. Czy Aztekowie nadal żyją?

W Meksyku do dziś żyją potomkowie Azteków, ludy Nahua, które ciągle używają języka Nahuatl. Ich populacja liczy sobie dziś ponad milion osób. Nie można zapomnieć też, że krew Azteków płynie w żyłach niemalże całej populacji Meksyku, a państwo to ciągle podkreśla ten fakt, będąc dumnym z wielkiego dziedzictwa.

96. Język Nahuatl dziś

W całym Meksyku nadal używa się różnych dialektów języka Nahuatl, a dialekty używane w Dolinie Meksyku są najbliższe klasycznemu językowi Nahuatl, używanemu w imperium Azteków. Używa go obecnie ponad 1, 5 miliona osób.

97. Brutalna chrystianizacja a dawna religia dziś

Po dokonaniu podboju Hiszpanie zaczęli brutalnie nawracać Azteków na katolicyzm, jednak do dziś wiele elementów religii Azteków przetrwało, gdyż od samego początku religia najeźdźców mieszała się z nową wiarą. Chociaż dziś większość Nahua należy oficjalnie do kościoła katolickiego, żywe są praktyki magiczne i zaklęcia z dawnych czasów.

98. Uzdrowiciele przekazujący tradycyjną kulturę

Dzisiejsi Nahua odwiedzają uzdrowicieli, którzy kontynuują przedchrześcijańskie tradycje i to głównie oni przechowują i przekazują dawną kulturę i wiedzę.

99. Matka Boża z Guadelupy jako echo azteckiej religii

Znana chyba wszystkim postać Matki Bożej z Guadelupy, patronki Meksyku, to typowy przykład połączenia dawnych bóstw azteckich z panteonem katolickim. Maryja najlepiej ze wszystkich postaci chrześcijaństwa nadawała się do wypełnienia pustki po dawnych bogach. Matka Boża miała objawić się Indianinowi, Juanowi Diego na wzgórzu Tepeyac. Jej wizerunek oraz cechy, jak i treść samego objawienia, pełne są elementów azteckiej religii. Choć kościół uważa taki synkretyzm za zagrożenie, uznał te objawienia, a Matka Boża z Guadelupy w 1910 roku została ogłoszona patronką całej Ameryki Łacińskiej.

100. Duchowe dziedzictwo Azteków na Zachodzie

Duchowość Azteków oraz symbolika związana z ich religią stały się dość popularne w pewnych kręgach na Zachodzie. Mowa tutaj o osobach praktykujących neoszamanizm, a także ruchu New Age, który chętnie czerpie z dziedzictwa duchowego Indian obu Ameryk, na nowo reinterpretując różne elementy ich wierzeń oraz sztuki.

Jak widać po tym wyborze faktów i ciekawostek, kultura Azteków była wyjątkowa w skali światowej. Do dziś toczą się zażarte debaty i spory, czy powinno nazywać się ją prymitywną, gdyż z jednej strony kultura materialna i duchowa były mocno rozwinięte, tak samo jak nauka, jednak pozostawała ona także w epoce kamienia łupanego i obcy jej był wynalazek chociażby koła. Największe kontrowersje budzi jednak zamiłowanie Azteków do krwi i składanie ofiar z ludzi na wielką skalę. Warto jest odwiedzić Meksyk, aby na własne oczy zobaczyć, co pozostało po dawnym imperium.