10 Najmniejszych Dinozaurów Jakie Istniały
Wyobrażając sobie dinozaury, najczęściej wyobrażamy sobie ogromne i niebezpieczne istoty, takie jak np. tyranozaur. Okazuje się jednak, że nie wszystkie dinozaury były duże. W roku 2020, naukowcy, w kawałku bursztynu, znaleźli fragment czaszki małego zwierzęcia, którego uważano za najmniejszego, odkrytego do tej pory, dinozaura.
Długość ciała Oculudentavis khaungraae oszacowano na około 63 mm. Późniejsze badania dowiodły, że nie był to jednak dinozaur, tylko prehistoryczna jaszczurka.
Poniżej opisano dziesięć dinozaurów należących do najmniejszych spośród tych, żyjących miliony lat temu, gadów.
1. Dinozaur bez nazwy: BEXHM: 2008.14.1 (17 do 50 centymetrów)
O tym dinozaurze wiadomo tak mało, że nie ma on nawet imienia. Z jego całego ciała znaleziono jedynie kręg szyjny. Naukowcy wykorzystali ten kręg, próbując odtworzyć kręgosłup oraz sylwetkę dinozaura. Badania jednak wciąż trwają.
2. Epidexipteryx hui (25 centymetrów)
Epidexipteryx hui był wielkości gołębia. Po raz pierwszy opisano go w 2008 roku. Słowo epidexipteryx oznacza „upierzenie”, a „hui” zostało dodane jako hołd dla chińskiego paleontologa Yaominga Hu. Gatunek ten prawdopodobnie miał długie pióra na ogonie. Część naukowców uważa, że dinozaur pierwotnie potrafił latać, ale później utracił tę zdolność. Pióra ogona zostały zachowane, aby zaimponować samicom.
3. Eosinopteryx brevipenna (30 centymetrów)
Gatunek ten został wyodrębniony skamieliny zakupionej od nielegalnego handlarza. Jego przedstawiciele żyli na obszarze dzisiejszych Chin, w późnej jurze. Eosinopteryx brevipenna miał krótki pysk i ogon oraz krótkie pióra. Badania wskazują na to, że nie umiał latać za to bardzo szybko biegał.
4. Nqwebasaurus thwazi (30 centymetrów)
W 1996 roku w Kirkwood w Południowej Afryce odkopano części szkieletu tego małego dinozaura. William de Klerk i Callum Ross znaleźli między innymi fragmenty czaszki, kręgów i nóg. Nazwa gatunku pochodzi od regionu, w którym znaleziono szczątki dinozaura (Nqweba), a „thwazi” oznacza w języku tubylców „szybkiego jeźdźca”. Nqwebasaurus thwazi, podobnie jak Tyrannosaurus Rex, należy do celurozaurów.
5. Ornithomimus minutus (30 centymetrów)
Trzy kości śródstopia to jedyny znaleziony dowód na istnienie tego dinozaura. Na te kości natrafił amerykański paleontolog Othniel Charles Marsh, który w 1892 r. nazwał gatunek Ornithomimus minutus. Minutus odnosi się do małego rozmiaru i oznacza „mały”. Osiemdziesiąt lat później Dale Russell nadał temu gatunkowi inną etykietę: Dromaeosaurus minutus, a w 2000 roku nazwa tego dinozaura została ponownie zmieniona; George Olshevsky zidentyfikował gatunek jako Troodon minutus. Badacze zgodzili się co do tego, że gatunek ten należał do małych teropodów.
6. Palaeopteryx thomsoni (30 centymetrów)
Nie jest łatwo stwierdzić, że odnaleziono nowy gatunek – tylko na podstawie fragmenu kości promieniowej (znanego jako BYU 2022). Fragment ten został znaleziony w zachodnim Kolorado w roku 1970. Istnienie tego dinozaura (a właściwie wyodrębnienie gatunku) jest jednak często poddawane w wątpliwość – właśnie ze względu na ubogi materiał badawczy.
7. Parvicursor remotus (40 centymetrów)
Nazwa Parvicorus znaczy „mały biegacz”. Dinozaur posiadał długie, smukłe nogi, które pozwalały mu na szybkie bieganie. Ważył jedynie około 200 gramów. Jego szczątki znaleziono na obszarze dzisiejszej Mongolii w roku 1992. Była to niestety tylko część szkieletu w którym brakowało czaszki.
8. Archaeopteryx lithographica (40 centymetrów)
Archaeopteryx, zwany także „pierwotnym ptakiem”, żył w okresie późnej jury (około 150 mln lat temu) na terenie dzisiejszych Niemiec. Szkielet tego dinozaura znaleziono w Bawarii w 1861 roku. W tym samym czasie zostały odnalezione skamieniałości wskazujące na to, że miał on pióra. Pierzaste zwierzę było czymś pomiędzy gadem a ptakiem. Archaeopteryx lithographica prawdopodobnie latał nisko nad ziemią, szukając owadów.
9. Microraptor zhaoianus (42 do 120 centymetrów)
Te małe ale drapieżne dinozaury żyły na terenach obecnych Chion. Gatunek został odkryty atmosferze drobnego skandalu w świecie badaczy dinozaurów. W 1999 roku Stephan Czerkas kupił na czarnym rynku skamielinę o nazwie „Archaeoraptor”. Wskazywała ona na istnienie gatunku, posiadającego zewnętrzne właściwości dinozaurów oraz ptaków. Dowód ten okazał się jednak błędny, ponieważ kości były oddalone od siebie o mniej niż metr, a znalazcy szkieletu mieli wrażenie, że wszystkie części do siebie pasują. Po szczegółowych badaniach okazało się jednak, że były to co najmniej trzy różne gatunki zwierząt. Od mikroraptora pochodziła jedynie skamielina ogona. Od tego czasu jednak wykopano wiele okazów, z których duża część jest bardzo dobrze zachowanych, dzięki popiołowi wulkanicznemu. U niektórych mikroraptorów nadal można zobaczyć upierzenie, a w niektórych skamielinach nawet ostatni posiłek jest nadal widoczny w jamie brzusznej zwierzęcia.
10. Xixianykus zhangi (50 centymetrów)
Skamielina Xixianykus zhangi czekała na odkrycie w chińskiej prowincji Henan od okresu późnej kredy. Znaleziono kręgosłup, miednicę i fragmenty tylnych nóg dinozaura. W 2010 roku gatunek został nazwany i opisany przez Xi Xinga i jego współpracowników. Nazwa Xixianykus pochodzi od dystryktu Xixia, w którym odnaleziono szczątki zwierzęcia, oraz greckiego słowa onyx („pazur”), zaś nazwa gatunkowa zhangi, honoruje chińskiego paleontologa Zhanga Wentanga. Biorąc pod uwagę stosunkowo długie nogi w połączeniu z krótkimi udami, uważa się że Xixianykus był szybkim biegaczem, żywiącym się owadami.