20 Ciekawostek i Ważnych Informacji o Janie Matejko
Jan Matejko był polskim twórcą obrazów batalistycznych i historycznych. Uznaje się go za jednego z najwybitniejszych malarzy polskich, a do jego uczniów należeli Jacek Malczewski czy Stanisław Wyspiański. Co warto o nim wiedzieć?
Poniżej znajduje się kilka ciekawostek na jego temat.
1. Narodziny
Jan Matejko urodził się w 1838 roku w Krakowie. Jego ojciec był Czechem, wywodził się z rodziny chłopskiej i nauczał muzyki. Z kolei matka miała korzenie niemieckie. Po ślubie zamieszkali przy ulicy Floriańskiej w Krakowie.
2. Dziesięcioro rodzeństwa
Jan Matejko miał dziesięcioro rodzeństwa. W dzieciństwie złamał nos podczas zabawy, na co nikt nie zwrócił uwagi. Przez co do końca życia był on wyraźnie zdeformowany.
3. Mama
Matejko miał siedem lat, kiedy zmarła jego matka. Ojciec był wyjątkowo surowy i chłopiec nigdy nie miał z nim dobrego kontaktu, dlatego rodzinną atmosferę odnalazł dopiero w domu zaprzyjaźnionych sąsiadów.
4. Teodozja Giebułtowska
W domu sąsiadów poznał Teodozję Giebułtowską, w której później bardzo się zakochał. Dziewczyna długo nie odwzajemniała jego uczuć, a do ślubu między nimi doszło dopiero wtedy, kiedy Matejko zrobił karierę w malarstwie.
5. Talent plastyczny
Jan od dziecka miał wielki talent plastyczny. Wyrastał też w duchu patriotyzmu, a to połączenie miało wielki wpływ na jego batalistyczne i historyczne dzieła. W wieku trzynastu lat rozpoczął naukę w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych.
6. Powstanie styczniowe
Matejko bardzo przeżywał fakt, że ze względu na zły stan zdrowia nie mógł wziąć udziału w powstaniu styczniowym, tak jak jego bracia. Pomagał za to powstańcom, wożąc im broń i wspierając ich finansowo.
7. Najsłynniejszy obraz
Matejko miał 24 lata, kiedy namalował swój najsłynniejszy obraz pod tytułem „Stańczyk”. Dwa lata później stworzył „Kazanie Skargi”, dzięki czemu zyskał ogromną sławę i stabilizację finansową.
8. Despotyczna kobieta
Teodozja była despotyczną kobietą, za którą nie przepadał nikt z wyjątkiem jej męża, Jana Matejki. Uważał ją za muzę i bardzo liczył się z jej zdaniem. Jej twarz widniała też niemal na wszystkich jego obrazach, gdzie pojawiały się kobiety.
9. Obrazy Matejki
Obrazy Matejki były prezentowane w całej Europie i zdobywały liczne nagrody. Mimo to malarz często rozdawał znajomym swoje dzieła albo sprzedawał je za symboliczne kwoty.
10. Uniwersytet Matejki
W 1873 roku Matejko założył Szkołę Rysunkową dla Kobiet, co było ważnym krokiem w umożliwieniu kobietom edukacji artystycznej w tamtych czasach. To miejsce dało początek wielu karierom artystycznym.
11. Popiersie w Alhambra
Dzięki swoim osiągnięciom w malarstwie, popiersie Matejki zostało umieszczone w Sali Slaw w pałacu Alhambra w Hiszpanii, obok innych wybitnych artystów europejskich.
12. Wierność detalom
Matejko słynął z wielkiej dbałości o szczegóły historyczne w swoich obrazach. Często spędzał wiele godzin na badaniach, by jak najdokładniej odwzorować stroje, broń czy scenografię.
13. Krytyka
Mimo jego popularności i sukcesów, często spotykał się z krytyką za to, że w jego obrazach historycznych bywało zbyt wiele emocji i dramatu, co mogło zniekształcać rzeczywistość.
14. Wsparcie dla innych
Matejko był nie tylko wielkim malarzem, ale też mentorem dla wielu młodych artystów. Swoim majątkiem wspierał krakowskie środowisko artystyczne, fundując stypendia dla zdolnych studentów.
15. Batalista
Mimo że był znany przede wszystkim jako malarz batalista, Matejko tworzył również portrety, w tym wiele autoportretów, które stanowią cenne źródło informacji o jego życiu i rozwoju jako artysty.
16. Honorowy obywatel
Za swoje zasługi dla sztuki, w 1884 roku Jan Matejko został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Miasta Krakowa.
17. „Bitwa pod Grunwaldem”
Jednym z jego najbardziej znanych dzieł jest monumentalny obraz „Bitwa pod Grunwaldem”. Przedstawia on moment kulminacyjny tej historycznej bitwy, a przy jego tworzeniu Matejko korzystał z licznych źródeł i konsultacji historycznych.
18. Dom Matejki
Dom, w którym mieszkał i pracował Jan Matejko w Krakowie, został przekształcony w muzeum. Obecnie jest to miejsce, gdzie można podziwiać wiele jego oryginalnych prac oraz przedmiotów związanych z jego życiem.
19. Inspirował innych
Prace Matejki nie tylko podnosiły polskie ducha narodowego w trudnych czasach, ale także inspirowały innych artystów i filmowców do tworzenia dzieł na podstawie polskiej historii.
20. Śmierć
Jan Matejko zmarł w 1893 roku po pęknięciu wrzodu żołądka. Na pogrzebie pojawiły się tysiące mieszkańców miasta i rozbrzmiał Dzwon Zygmunt.